تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کوهستان
[ا. مر ]
(کووهیستان - kûhistan)
کوێستان، شوێنێ کێوی زۆربێ، وڵاتی شاخ وداخ.
کووێستان
کووێسان٬ زۆزان٬ ساردەسیر٬ هاوینەوار٬ کێووستان.ـــ ی : کووێسانی٬ ساردەسیری.
کووێستان (هەورا.)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کوێستان
وڵاتی بەهاوین فێنکی بەزستان ساردی بەفر و باران زۆر
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کوێستانی
شتێکە لە وڵاتی کوێستانەوە هاتبێ
کۆستان
کوهساران، ییلاق، جای بسیار سرد و برفگیر
کۆماری کوردستان (مەهاباد)
Mahabad republic
کۆماری کوردستان (مەهاباد)
جمهوری کردستان (مهاباد)
کۆماری کوردستان (مەهاباد)
لە شەڕی دووهەمی جیهانیدا ئەگەرچی ئێران بێلایەنی خۆی ڕاگەیاندبوو بەڵام لە لایەن بەریتانیا و ڕووسەکانەوە لە ئاگۆستی 1941، کەرتی ڕۆژاوای ئێران داگیر کرا. بەریتانیا، بۆ پاراستنی کەرتی ڕۆژهەڵاتی عێراق ناوچەی کرماشانی گرت و ڕووسەکانیش، ئازەرباییجانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا بێجگە لە شارەکانی مەهاباد و شنۆ و نەغەدەی داگیر کرد. لەم ناوەدا ناوچەی مەهاباد و سەقز، لە کۆنترۆڵی هیچ لایەنێک نەبوو. نەبوونی هیچ هێزێکی دەسەڵاتدار (تەنانەت ئێرانیش) لە ناوچەکەدا زەمینەی بۆ دامەزراندنی حکوومەتێکی خودموختار خۆش دەکرد.
ئەم دۆخە، لانیکەم تا کۆتایی شەڕی جیهانی دووهەم بەردەوام بوو. قازی محەمەد ساڵێک دوای دامەزرانی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران لە 22ی ژانوییەی 1946، لە مەیدانی چوارچرای مەهاباد، کۆماری کوردستانی ڕاگەیاند. قازی محەمەد چەند ڕۆژ دواتر ئەنجومەنی وەزیرانی کۆمارییەکەی ڕاگەیاند کە پێکهاتبوو لە حاجی بابەشێخ، سەرەک وەزیر و 12 وەزیری دیکە.
کۆماری کوردستان و دەوڵەتی کوردی تەنیا 11 مانگی خایاند. هەر بۆیە لە ڕێکەوتی 17ی دێسەمبەری 1947، دوور لە پشتیوانی ڕووسەکان، هێزە سەربازییەکانی ڕژێمی پاشایەتی هێرشیان کردە مەهاباد و شارەکانی دەوروبەر و کۆماری نوێباو ڕووخا. سەرەتای ژانوییەی 1947 دەوڵەتی ئێران دادگەیەکی سەربازی بۆ قازی محەمەد و براکەی و ئامۆزاکەی، سەدر و سەیف سازاند و لە ڕێکەوتی 23ی ئەو مانگە لە سێدارە دران و کۆماری کوردستان کۆتایی پێهات.
کۆریس کۆچیرا، مێژونووسی بەناوبانگ دەربارەی هۆی ڕووخانی کۆماری مەهاباد لە زمانی مەلا مستەفا بارزانییەوە دەنووسێت: «ئەوە کورد نەبوو کە لە هێزەکانی ئەرتەشی ئێران تووشی شکست بێت بەڵکوو ئەوە یەکیەتی سۆڤیەت بوو کە لە بەرانبەر ئەمریکا و بەریتانیادا شکستی خواردبوو!». لەو هۆکارانەی کە دەتوانێ ئەم بۆچوونە بسەلمێنێت، یەکەم، چوونەدەرەوەی هێزەکانی ئەرتەشی ڕووس بوو لە ئێران. دووهەم، قسەکانی باڵیۆزی ئەمریکا لە تاران کە گوتبووی، دەوڵەتی ئەمریکا لە یەکپارچەیی خاکی ئێران داکۆکی دەکات.
کێوستان
کۆسار٬ کێوپارە٬ کووێستان٬ ـــ ی: کووێستانی.
کەستانە
(بابا.):گیایەکە
کەڵەمستانێ
گەمەیەکی منداڵانەیە
گاستار
حلقهٔ چوبین به طناب بسته شده
گاستار
هێچک، ئاڵقەی دارینی سەری گوریس
گفتوگۆی شارستانەتیەکان
گفتگوی تمدن ها