تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: شیرینی نوێ
ترويح عن النفس
تسلیة. لهو. إراحَة النفس / پشوودان. خەم بە بادان. حەوانەوە. ڕابواردن. دڵخۆشکردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ترویحه
[ا. ع ]
(تەرڤیهه - tervîhe)
دانیشتن، سوکه پشوو، (بڕوانه تەراویح).
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ترويحه
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَرويش
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ترويق
طعام الصباح. فُطور / ناشتا. ژەمی بەیانی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ترویه
[مص. ع ]
(تەرڤییه - tervîye)
پاراوکردن، ئاو هەڵگرتن بۆ سەفەر، هزرکردن له کارێکدا، رۆژی هەشتەمی ذی حەجه که دەستپێکی حەجه.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَعليمي. ترويضي. تثقيفي
فێرکاری. ڕاهێنان. پەروەردەیی.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تێرویی
تەربی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خاک پرویز
[ص.فا ]
(خاک پەرڤیز - xak pervîz)
خرویرکە
(کو.) خرمژ، (هەو.) خڕووکە،(زەن.،بابا.،هەورا.) ئاوڵە،(هەورا.) هەڵوێ،(هەو.) خوریکە،(شار.) خروێکە. خروێرکە سێ جوورە. خروێرکەی سفت.-ی بڵاو.-خووێن پژ.چەند زیپکەیەکە هەر کەسێکی لەدەم و چاوی بێت: گڕوێی دەکات
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خرویله
[ا ]
(خەرڤیله - xervîle)
دەنگی گریانی بەرز، هاواری بەرز.
خەرویزە
(لو.)کاڵەک
داروین(کە.)
داروینیزمی کۆمەڵایەتی
داروینیسم اجتماعی
داروینیزمی کۆمەڵایەتی
Social darwinism
داروینیزمی کۆمەڵایەتی
تیۆرییەکی کۆمەڵایەتی و مێژوویییە کە لە لایەن چارلز داروین (1809ــ1882) ئاڕاستە کرا و باس لە پڕۆسەی گەشەسەندنی سروشتی«جۆرەکان» دەکات. ناوبراو لە کتێبە بەناوبانگەکەی بە ناوی سەرچاوەی ڕەگەزەکان، بۆ سەلماندنی بونیادی گەشەی بوونەوەرە زیندووەکان، بەپێی هەندێ بەڵگە پێی وابوو کە بوونەوەرەکان لەژێر کاریگەریی هەلوومەرجێکی دیاریکراودا گۆڕانیان بەسەرا دێت. بۆ نموونە مرۆڤی بە بەرهەمی فراژووتن و گەشەکردنی ڕەگەزێکی مەیموون دادەنا.
بنیاتی ئەم تیۆرییە لە باری مێژوویییەوە، پابەندی بنەمای «خەبات لە پێناو ژیان» دایە. ئەم ڕەوتە لە سروشتەوە گوازراوەتەوە بۆ ناو ڕەگەز و نەتەوەکان. لەم جەنگەدا «شیاوترینەکان»، واتە «بەهێزەکان» دەمێننەوە. ئەم تیۆرییە لە کۆتایی سەدەی نۆزدە و بەرایی سەدەی بیست، بووە بنەمایەکی ئایدیۆلۆجیکی بۆ ململانێی زلهێزەکان و دەسپێکێک بۆ شەڕی دەسەڵاتداریەتی ئیمپریالیزم. ئەم تیۆرییە لەگەڵ ڕەگەزپەرستی* ئاوێتە بووە بۆ نموونە لەسەر کەسایەتی هیتلەر، پێش ساڵی 1914 کاریگەریی دانا و دواتر بەشێک لە فەلسەفەی نازیسمی پێک هێنا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
داروینیست
[ص - انگل ]
(دارقینیست - dar vinist)
لایه نگرانی تیوری داروین.