تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کەرهێ
(باد.): کۆکڵاش
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کەرهەنگ
جۆرە مێشێکە وەک خەرەنگەز وایە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کەرهەنگ
جۆرە هەنگێکی بێ چزووی بۆرە ڵووکی بێ هەنگوێنە،هەمیشە لە پوورەدا شان هەڵدەبەستێ
کەرهەنگ
جوورە هەنگێکە بێ چزوو و بۆرە لووکی بێ هەنگووینە هەمیشە لە پوورەدا شانە هەڵدەبەستێ٬ جوورە مێشێکیشە وەک فەرەنگەزە وایە
گرهان
گرفتگی سوراخ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گرهان
گیرانی کونی شت
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
گرهە
[ا ]
(گورووهە - gurûhe)
گواستنەوەیەکی فەرهەنگی
گون دەرهاتگ
اخته
گون دەرهاتگ
گوندەراتوو، خەساو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گیرهە
ئەو بەڵغە ڕەقەیە کە لەناو کتری و سەماوەردا پەیدا دەبێ بەهۆی کوڵاندنی ئاوەوە
گیرهە
بۆقی ئاوی ڕەق بووگ، تم تمان، بڵغ
گەرهان
گەرهە
ئەو مەڕەیە٬ کە دەوروبەری چاوی ڕەش یان سوورە.
یارهڵماسی
پەتاتە٬ کرتۆپە٬ رتاخ٬ کارتۆڵ٬ سێڤەزەمینی٬ خڕکە گازۆڵە.
برا گەوره
«نت.» ١-نیسبەتی کوڕی هەر ه گەورەی ژن و مێردێک دەگەڵ منداڵەکانی تریان. ٢- ئەو کە سەی چەند دۆست و برادە ر یا بنەماڵەیێک «لەبە ر هەر سفەتێکی بێ» لەناو خۆیاندا بە گەورەی خۆیانی دادەنێن و ڕێزی لێدەگرن و له قسەی دەرناچن.
بواره
[[بوار+5-ئه‌/1]]
«نت.» ماوه، دەر فەت. «عا.» مجال. «سن.» بگاره.
بۆره خزم
«نت.» خزمی دوور.
بۆره زەلام
[[1- بۆره/2+زه لام]]
«نت.»، 1- کابرایەکی نەناسراو. «وە عەلەیک سسەلام، ئەێ بۆره زەلام، ترخێنەی بێ تام، له بەرت هەلناستام. 2- «مج.» پیاوی کەتەی گەورە.* «هل.» شێته زەلام.
بۆره سوار
[[1-بۆره/2+سوار]]
«نت.» سوارێکی نەناسراو، سوارێکی لات.
بۆره پنه
[[؟]]
«نت.»، «سن.» قەله سابوونی.
بۆره پیاو
[[1-بۆر+3-ئه/2+ پیاو]]
«نت.» ئەو کەسەی له بنە ماڵەی ئاغا و خان و بەگ نەبێ. ئادەمیزادی ئاسایی. * «سن.» بۆره پیاک. «جنو.» بۆره پیا، بۆرەکه.
بەردەزووره
[[به‌رد/1+3-ئه‌/2 + زوره]]
«نت.» «مک.» بەڕدێکی سەخت و ڕەقه ڕەنگی سوورێکی زەردەباو یا ز ەردێکی مەیلەو سووره. تێبــ.ب - ناوەکەی لە وەوە هاتووه کە بەدەست پێداخشاندن هەست بە زبرایی د ەکرێ و دەشکرێ به «زووره» و بۆ تیژکردنی داس و چەقۆ و... بە کاردێت. ئەو شتانەی بەم بەرده تیژ دەکرێن و پاشان به «هەسان» دەیانساون تا دەمەکەیان کەند و کڵۆیان تێدا نەمێنێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دائره
[ا.ع ]
(دائیره - daire)
بازنه، دایەره، دەف، جغز.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دختر باره
[ص. مر ]
(دوختەر باره - duxter bare)
کچباز، میباز.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دره
[ا ]
(ده ره - dere)
دەره، دول.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهره
[ا ]
(دەهره - deher)
جوره قەمەیەکی دەسکداره، داس و شمشیری دوو دەم.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوره
[ا.ع ]
(دەوره - dewre)
دەوروزەمان، گەران به دەوری شتیکدا، سوران.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دویره
[ا.ع ]
(دوفەیره - diveyre)
خەرمانەی هەیف، ئه لقه، گەو، قولف.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عاصره
[ا.فا.ع ]
(ئاسیره ـ asire)
گووشه ر،ئاوگری میوه (به گوشین).
ڕاستی؟بۆپرسیاره
ئایا ڕاسته؟ بەڕاستی؟ ، ئایاوایه؟، ڕاستی؟
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کندوره
[ا ]
(كەندوره - kendûre)
سفرەی چەرمی گەوره.
1- بەره
[[1- به‌ر/1 +5-ئه/1]]
«نت.» تیره و تایفه:: بەرەی زێڕنێ تیر ەیەکن له عەشیرەتی مەنگووڕ.
1-بۆره
[[1-بۆر+5-ئه]]
«ست.»، «مکسیه.» 1- ئەسپ، مایین، سەگ و تانجی که ڕەنگیان «بۆر» بێ.. تێبــ.- بۆ یەکسمان بە پێی ڕەنگیان که بەلای ڕەش یا شین دابێ، ڕەش بۆره یا شین بۆرەیا ن پێ دەگووترێ. 2- «مج.» ناوانەوه دێت و له (معرفە)یی ڕا دەیانکەنە «نکره» .:: بۆره زەلام، بۆره پیاو.
2- بۆره
«نا.»، «مک.» تم: 1- بۆرەک.