تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەرتیل
[[عا]]
«نا.» پووڵ یا هەر شتێکی دیکه که بۆ بەدەست هێنانی قازانجێکی ناڕەوا «ماددی و مەعنەوی» یا ڕاپەڕاندنی کار و مەسەلەیەک له داییرەکانی حکوومەت «جاران مەحکەمەی قازیش» یەکێک دەیدا به کاربەدەستێک.* ڕیشوەت. «سن.» بەرتێڵ، ڕیشڤەت. «بک.» بەرتیل، ڕوشەت، ڕوشڤەت.
بەرتیل
وەڵیڤەت، ژێرزووان، زووان گوشادانە. (هەورا) چتێکە بیدەی بە یەکێکی، کە کارێکت پێی بێ بۆ ئەمەی ئەو کارەت بۆ بکات. (باک) کاسەو بادەی مەیە._کرن: تێکدان، کاوول خراپ کردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەرتیل خواردن
بەرتیل خواردن
«مست. مت.» تم: بەرتیل وەرگرتن.
بەرتیل خۆر
«نت.»، «سفا.» » کەسێکی ئاماده بێ بەرتیل وەربگرێ، حاڵی ئەو کار به دەستەی کاری خەڵک ڕاناپەڕێنێ، یا گرێ و گۆڵی تێدەخا و هەتا پارەیەک شتێکی نەدەنێ جێبەجێی ناکا.:؛ بەرتیل خۆرێکی عەجایبه. کوڕه بەرتیل خۆرت نەدیوه، ئەمه کەی بەرتیل خۆره.
بەرتیل دان
«مست. لا.» دانی پاره یا هەر شتێک به کاربەدەستێکی دەوڵەت له لایەن کەسێکەوه، بۆ ئەوەی ئیشێکی بۆ جێ بەجێ کات.
بەرتیل کردن(ئەردە)
ڤەکێشانەوە لە یەکێک
بەرتیلخوواردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەرتیلخۆر
کەسێکە کە بەرتیل بخوا
بەرتیلخۆر
(هەورا) وەڵیڤەتخووەر
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەرتیڵکردن
قسەکێشانەوە لە یە کێک
بەرتێشت
(بۆتا) بەرتاشت. (باک) بەرتەشت. بەرچا، بەرقەلیان، بەرچایی هەوەڵ خوواردنی یەکەمینی بەیانیانە
بەرتێل و ەرگرتن
«مست. لا.» قبووڵ کردنی دیاری و پاره و پووڵ له لایەن کاربەدەستێکی میری یەوه بۆ ڕاپەراندن یا ڕەواندنەوەی گیر و گرفت له کاری کەسێکدا.* بەرتیل خواردن.
بەرتێلانه
فرسته، کریسه. (چیزهایی کەاز خانەی عروس فرستادە می شود، و بعکس «ناو تێلانه».
بەرتێلانه
دیاری. [بەرتەڵانە (دیاری ماڵی زاوا بۆ ماڵی بووک، بەپێچەوانەی «ناو تێلانه»وه.)]
بەرتێلانه
[[؟]]
«نت.» «سن.» دیاری و کەلوپەلێکی لە ماڵی زاواوه بۆ ماڵی بووکێی ڕەوانە دەکەن. // «سن.» ناو تێلانه = جیاز. تێبــ.ینی: ئەم وشەیەم له «مردۆخ، ب1، ل-139» وەرگرتووه، هەرچەنده «مردۆخ» خۆی وشەکەی به فارسی ئاوا مانا لێداوەتەوه که له سەرەوه نووسرا، بەڵام به عەڕەبی و شەەی «برطیل» ی نووسیوه که وا دەگەیێنێ لای وابووبێ ئەم وشەیه له «بەرتیل» داتاشرابێ، سرنجی له وشەەی «ناو تێلانه» ی بن لەهجەی سنەیی بۆمان دەردەخا که وشەی «بەرتێلانه» دەبێ له[ 1- بهر/3+ تێلانه] دروست بووبێ و «تێلانە» ش له [ تێل + ئانه/ 2یا3] پێکهاتبێ. «تێل» هەر لەبن لەهجەی سنەییدا به «خێل» دەڵێن و له موکریانیشدا «تیلایی چاو» هەیه که ڕەنگە پێوەندێکی یان به «تێلانه» وه هەبێ و ئەگەر لەم بۆچوونەمدا به هەڵە نەچووبم مانای وشەی «بەرتێلانه» دەبێته «پێش چاو پێکەوتن»، پێش ئەوەی زاوا چاوی بە بووک بکەوێ.
بەرتێڵ
پیشکَش، بَرکَند، بُلکَفد، لاج، سوغه، ساره، پاره.
بەرتێڵ
زوان گوشادانه، ژێرزوان، پێشکەش، ڕشفەت. [ڕشوه]