تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کۆنڤانسیۆنی ئەورووپی پاراستنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە بنەڕەتییەکان
کنوێنسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی
کۆنڤانسیۆنی ئەورووپی پاراستنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە بنەڕەتییەکان
European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms
کۆنڤانسیۆنی ئەورووپی پاراستنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە بنەڕەتییەکان
پەیماننامەیەک کە لە ساڵی 1950 لە نێوان پانزە وەڵاتی ئەورووپای ڕۆژاوا مۆرکرا بە مەبەستی پاراستن و مسۆگەر کردنی ئازادی و مافەکانی هاووەڵاتیانی خۆیان. ئەم ماف و ئازادییانە بریتییە لە : مافی ژیان و ئازادی، قەدەغەکردنی کۆیلایەتی و دیلیەتی، دڵنیایی و بێخەمی لە دەسگیرکردن، زیندانی کردن و دوورخستنەوەی پڕوپووچ، مافی داکۆکی کردن لە دادگەیەکی بێلایەن، ئازادی ئەندێشە و بیروڕا و ئایین و ئازادی کۆبوونەوە. (بۆ نموونە ڕێکخستنی یەکیەتی و …)
لە ساڵی 1959 «دادگەی ئەورووپایی مافەکانی مرۆڤ» بە مەبەستی جێبەجێکردنی ئەم گرێبەستە دامەزرا و هاووەڵاتیان مافی ئەوەیان هەیە داواکاری و شکاتەکانیان لە دەوڵەتی خۆیان ڕادەستی کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئێستا 21 وەڵاتی ئەورووپی لەم کۆنڤانسیۆنە ئەندامن و چەند پرۆتۆکۆلیشی پێ زیاد بووە.
کەراسمار
(هەورا.): کراسە مارانه٬ تووێژی مار
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
گراسە
[ا.فر ]
(گوراسە - gurase)
گووراسن
چرک کتله شده آهن
خاکستر بهم چسبیدهٔ سفت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گووراسن
خڵتەی ئاسن کە لەناو کوورەی ئاسنگەرەوە دای دەداتە ژێرەوە
گووراسن
گواسن
خۆڵەکەوەی پێکەوەلکاوی ڕەق لە تەندووردا
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
یک سراسر
[ق ]
(یەک سەراسەر - yek seraser)
ئاراس
بڕوانە: ئاراز
ئاواڵ کراس
دەرپێی ژنان
ئاواڵ کراس
«نتـ.» دەرپێی ژنانە. تێبــ. ـ ڕەنگە ناوهێنانی دەرپێ «ئەویش ژنانە» بە شوورەیی داندرابێ، بۆیە ئەم ناوەیان لێناوە. * ئاوەڵ کراس، ئاوەڵ دامان، دەرپێ. «بکـ.» هەڤال کراس «تمـ: کف، ل ـ ٣١٥».
ئاواڵکراس
ئاوەڵکراس،(دەر) ئاوەڵدامان، هەڤاڵکراس، (باک) سەرکاپ، لە ڕووی شێوازەوە لەجیاتی دەرپێی ئافرەت بەکار دەبرێ
ئاوەڵ کراس
ئاواڵ کراس، دەرپێی ژنان
ئاوەڵ کراس
«نتـ.»، «سیمـ.» تمـ: ئاواڵ کراس.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاوەڵکراس
بریتییە لە دەرپێی ژن
ئاوەڵکراس
بڕوانە: ئاواڵکراس
ئێخەی کراس
(رۆژ) میلووان
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
احتراس
[ع - مص ]
(ئیهتیراس - ihtiras)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اضراس
[ع - ا ]
(ئەزراس - ezras)
ددان، خڕێکان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
افتراس
[ع - مص - م ]
(ئیفتیراس - iftiras)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
افراس
[ع - ا ]
(ئەفراس - efras)
ئەسپان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اندراس
[ع - مص - ل ]
(ئیندیراس - indiras)
بنکراس
پۆشاکێکە لە بن کراسەوە لەبەر بکرێ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تراس
[ا. فر ]
(تیراس - tiras)
سەربان، هەیوانی بەرین، بانێژه.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تەوراس