تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



گیرخواردن
گیرافتادن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گیرخواردن
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
یکەخوان
[ص ]
(یەککەخان - yekke xan)
کەسێک لە کۆڕی گۆرانیدا بە تەنێ گۆرانی بڵێ.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەقخواردنەوە
پۆنگخواردنەوەی شتێک لە شوێنێکدا
یەکخواناس
عابد الالە الواحد الموحد
یەکخواناس
Monotheist
یەکسانیخوازی
بڕواهێنان بە بایەخی بەرزی یەکسانی و لایەنگری لە پیادەکردنی ئەم بڕوایە. لە سەردەمی ئێستادا ئەم بیرۆکە بۆتە پاڵنەر و هاندەری زۆربەی جووڵانەوە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئاینییەکان. سێ دروشمی بەناوبانگی شۆڕشی فەرەنسە کە بریتی بوو ن لە ئازادی و یەکسانی و برایەتی لە «پیلانی یەکسانەکان» (بڕوانە بابۆفیزم)، دەنگدانەوەی خێرای داوە کە پاش سەرکوتکردنی ئەو جووڵانەوە ڕێبازەکانی بۆ ڕێکخراوە نهێنییەکانی سەدەی نۆزدە بەجێما کە ئەوانیش خوازیاری یەکسانی مووچە بوون. بابۆفیزم بەم ڕێبازەوە زەمینەی بۆ ئەندێشە سۆشیالیستی و کۆمۆنیستییەکان خۆش کرد.
لە سەدەی بیستەم دابەش کردنی یەکسانخوازانەی بەرهەمهێنان و دارایی لە کۆمەڵگەدا ڕەهەندێکی تازەی بەخۆوە بینی و چەند مەسەلەیەکی تازەشی چێکردووە چونکە ئەزموونی مێژوویی نیشانی داوە کە سڕینەوەی جۆرێک لە نایەکسانی دەتوانێ نایەکسانی دیکە بەرهەم بهێنێت. وەک چۆن لە زۆربەی سیستەمە توتالیتەرەکان بە بیانووی یەکسانی ئابووری، سەرجەم مافی سیاسی و مافی بەشداری تاک لە بڕیارە سیاسییەکاندا لە ناو دەچێ.
یەکێک لە دروشمە سەرەکییەکانی یەکسانخوازەکان «یەکسانی دەرفەتەکان» ــە کە سۆشیالیستەکان ئاڕاستەیان کردووە. یەکسانی دەرفەتەکان بەمانای سڕینەوەی تەواوی ئەو زێدەمافانەیە کە بۆ گرووپێکی تایبەت، هەر لە ڕۆژی لە دایکبوونەوە زەمینەی نابەرابەری بۆ گەشەسەندن خۆش دەکەن.
یەکسانیخوازی
برابری خواهی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاخوا
ئاخوا
آیا، تو گویی
ئاخوا
[[ ٣- ئا ٢ + خوا ]]
«ئمتـ.»، «سیمـ.» ئامرازی پرسیار کردنە.: ئاخوا نەریمان کەنگێ بە سەفەر دەچێ؟ ئاخوا وەتمان چوو بۆ ئاشی؟ بڕۆ بزانە ئاخوا دەڵێ چی و ناڵێ چی؟ * ئاخوا، داخۆ، داخوا، داخودا، ئایا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئازادخوا
ئازادیخوا
آزادیخواه
ئازادیخوا
داواکاری سەربەستی، ڕزگایخواز
ئازادیخوا
«نفا.» تمـ: ئازادیخواز.
ئەخوا
[دەخوات. (کرداری ڕانەبردووە.)]
ئەخوا
یأکل، یشرب،
بەدخوا
بَدخواه، بَدسَگال، بَداَک، اَزگات، دُشمن، بَداَندیش، بَددل، بَدنَهاد، فَلوک، فَلیده.
بەدخوا
بەددڵ، دژمەن، بەدنیهاد. [دڵپیس، نەیار]
بەدخوا
زُمَّل، شانِئ، اِحقیل، خَصم، عَدُوّ، باغِض، نَخیب، زَمِل.
بەدخوا
بدخواه
بەدخوا
ست.»، «مک.» تم: بەدخواز
بەشخوا
سَمناک، سنگول.
بەشخوا
مُقَدَّر، القِسمة، الأزَلِیَّة.