اختیار، ارادة، مشیة.

انتخاب
پیر و سالخورده

هەڵبژاردن: لەم دو خوشکانەکامیان ئیختیار دەکەی
پیر و کۆنەساڵ: ڕیشم سپی بو تەواو ئیختیار بووم

خواستی، هوسی، پیسایشی، ملچکایی.

دەسەڵاتی، هەوەسی، دڵخواز، بە هەوەس، بەخواز. [خۆویست]

اختیاری، ارادی.

قدرت مالی یا بدنی
سلطه

توانایی لەماڵ یان لەهێزی لەشدا: ئێستا هەژارم ئەز ئیختیدارم نەماوە، ئیختیداری کار کردنم نیەئیختیار بوم
دەسەڵات: ئیختیداری دەوڵەتم نیە

درست کردن، درآوردن، تازە درآوردن، غباد.

دروسکردن، داهاوردن، دەرهاوردن. [داهێنان]

اختراع، ابتداع، اقتراح، اهتجال.

نا.)، ٠کئێر.) ١- یەک ڕانەبوونی دوو یا چەند کەس یا هەیئەت دەگەڵ یەکتری. ٢- جیاوازی چەندی و چۆنی دوو یا چەند شت دەگەڵ یەکتر. ئەم ئیختیلافەی مەنگوڕ و مامەشان هەر نابڕێتەوە، ئەمە لەکوێ و خەنجەری مام پیرۆتی لەکوێ هێندەی ئەرز و ئاسمان ئیختیلافیان هەیە. تێبــ.- جەمحی ئەم وشەیە (ئیختیلافات)ە. ئەو هەموو ئیختیلافاتەی ناو دەوڵەتان هەروا بە هاسانی لابەلا ناکرێ.

(جم.) هەموو ئەو دەستەڵاتەی لە لایەن دەولەت یا هەیئەت و کەسانی دەسەڵاتدارەوە بۆ جێبەجێ کردنی فەرمانەکان دەدرێ بە هەندێ کاربەدەستان. فەرماندارەکان ئیختییاراتی تەواویان هەیە.

(ست) ئەو کەسەی دەستەڵاتی هەبێ، ئەوەی هەقی کردن و نەکردنی کارێکی هەبێ. خۆتان ئیختییارداری ئێمە و ئەوانیشن. باوک ئیختییارداری کچی خۆیەتی. ((یای خەزاڵ، عەمرم، کێ لەسەر وڵاتی سوورچی و زراران دەکەیە سوورباش و ئیختییادارە)) (تحفە: ج١- ٣٥٠).

(مست. مت.) هەڵبژاردن و پەسند کردنی شتێک یا کارێک... خۆتان ئەم ژیانەتان ئیختییار کردووە گلەیی لە کەس مەکەن. بە من بایە زەردەکەتان ئیختییار کردبا لەم شینە چاتر بوو.

(س.) ١- ئەسپێکی گونیان دەرهێنابێ (خەساندبێتیان). ٢- (مج.) پیاوی غللوور و بە گوڕەگوڕ کە هەڵسوکەوتی بە ڕمبەڕمب و زرموکوت بێ. ٣- (نمف.) (ئیختە کراو)ە کە کورت بۆتەوە. *یەختە، ئێختە.

اخته
درخت سبز هرس شده

گون دەرهاتو
داری شینی سەر قرتاو، ئەختە

ئەسپی خەساو، بارگینی خەساو، کەڵ و گای خەساو، یەختە. دارەبی و ئیتر، کە سەرولق و پۆپەکانی بڕابن و کورتکرابێتەوە

(نت.) ١- تەویلەیەکی تایبەتییە کە لە سەردەمی دەربەگایەتیدا پاتشا و میر و بەگان بۆ ئەسپە یەختە کراوەکانی خۆیان تەرخانیان دەکرد. ٢- موتڵەقی تەویلە. ((دەچوو ئیختەخانان دەری دەهێناوە جوانوولێکی نۆزینی سێ ساڵی)) (تحفە: ج٢-١٩٦)، ((لە بۆ ئیختەخانەی ڕاکێشاوە))، (تحفە: ج٢- ١٦٥). ٣- ناوی دێیەکە لە موکریان و شانی سەرخاسە. *یەختەخان (خانە)، ئێختەخان (خانە).