شووێنی کەل و پەلی کۆنینە

(ئاشپەزخانە - aşpezxane)

جێگەی شیولێنان، موبەق، متبەخ.

شوێنێکە کە باری زۆری یەک لەسەر یەکی تێدا دابنرێ

(بارخانە - barxane)

خێوەت و چادرو ئەو پێداویستییانەی کە دەگەڵ خۆدا بۆ سەفەری دەبەن. عەمار.

محموله بازرگانی
، باربر هم انباشته
موسم فروش تنباکو

ئەو بارانەی کەل و پەلی بازرگانین: بار و بارخانەیەکی زۆر هات
باری لەسەریەک هەڵچناو: هەمووم لە عەنباردا لە بارخانە داوە
وەختی تووتن فرۆشتن: قەرزەکەت لە بارخانەی تووتن دەدەمەوە

(نت.)، (مک.) ١- کاتی پێگەیشتنی هەندێ تووتنێ، بارخانەی خوری، بارخانەی لۆکەی. ٢- موتڵەقی پێگەیشتینی تووتن و هاتنە بازاڕی بۆ فرۆتن. میرزا گیان هێندێک شتومەک هەڵدەگرم بە وەعدەی بارخانەی. ٣- لەسەریەک هەڵچنینی کۆمەڵێ بار. توونەکان بارخانە بکەن، ئەو بارانە لە هۆو بەرهەیوانە لە بارخانە بدەن. تێبــ.- آ) وەکوو دەزانن (خانە) بە مانای ماڵ و ژوور هاتووە، ئەم وشەیە- وەکوو هەندێ وشەی دیکە کە دەگەڵ (خانە) تەرکیب بوون وەکوو (نانەواخانە، ئاتەشخانە، چاپخانە،...،...) بەپێی ڕێزمانی کوردی پێکهاتووە. ٢- دەبا ئەم وشەیە ماناکەی (جێگەی بار) بێ بەڵام دەبینین ماناکانی، هیچکامیان دەلالەتێکی ئاوایان نییە، بۆیە من وای بۆ دەچم کە مەبەستی ئەم وشەیە لەپێشدا هاتنەوەی باری حاسڵات لە دەشتەوە بۆ ماڵ (خانە) بووبێ و ڕێی دەچێتێ لە قۆناغی پێش ئێستادا (باربەخانە) بووبێ. ب) بۆ مانای سێیەم (هەڵچنینی بار لەسەریەک) چونکوو ماڵ (خانە) تەنگەبەرە و جێگای باری زۆری لەچاو شتتی تردا تێدا نابێتەوە، باریان کە هیناوەتەوە ماڵ لەسەریەکیان داناون، جا دەبێ مەدلوولی ئەم وشەیە لە (تایبەتی) ڕا بۆ (گشتی) گەشەی کردبێ و موتڵەقی هەڵچنینی بار لەسەریەک بۆتە مەدلوولی (بارخانە).

خانوو، هەیوان و یا جێگایەکە باری لێ بخرێ. کوماباریک، چەند بارێکی لەسەر یەکتری دانراو، شووێنێکە، کە باری زۆر تێدا لەسەر یەکتری دانرابێ

(مست. مت.)، (کئێر.) هەڵچنینی فەردە و بار (هەرچێکی بێ) لەسەریەک، لە عەمبار یا هەر جێگەیەکی ترا.

کالای تجارتی
کنایه از باسن بزرگ

کەل پەلی پارچە و شتی تر کە بە کاروان دێت
بە هێما بۆ کەفەڵی گەورەی ژنانی دەڵێن: عەجەب باروبارخانەیەکی هەیە

(نت.)،(مک.) هەموو ئەو بارە کاڵا و شتومەکەی بە کاروان لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێک دەگوێزرێتەوە و زیاتر بە ناوی خاوەنەکەی هەڵدەدرێ. باروبارخانەی میرزا حاجی لە مەسکەوێ ڕا گەییشتە جێ. باروبارخانەی حەمە قەددۆی مووسڵیش وانابێ.

کۆچو کۆچبار._ی ماڵان

کارگەو یا کۆگای بارووتی، تلۆتێزک، توورتێزک، ترتێزک

(بالاخانە - balaxane)

باڵەخانە، باڵاخانە.

زرادخانه

جبەخانە، جەبەڵخانە، جێگەی چەک و فیشەک پڕ کردنەوە

(نت.)، (کعر.) جێگایەکی تایبەتییە چەک و تەقەمەنی و کەرەستەی شەڕی تێدا دادەنێن، عەمباری تەقەمەنی. *(کئێر.) جبەخانە، قۆرخانە.

طبقه دوم

نهۆمی دووەم