آغەجواش. (علفی است معروف، خوراکی و معطر، مأخوذ از "آقجەباش" ترکی است چونکە گل آن سفید است.)

پیتۆکە. [گیایەکی بۆ نەخۆشە و دەخورێت. ناوەکەی لە "ناقجەباش"ی تورکیەوە وەرگیراوە چونکە گوڵەکەی سپییە.)]

. . . . وێنە

از گیاهان معطر

بهانه

ئەنجەت، بەهانە

(نا.) بەهانە، بیانوو، پەڵپ. ((ئەگەر پیاو پیاوی بکوژێ، ئەفەر چووە ماڵێی نابێ دەگەڵی بە ئینجەت بێ)) (تحفە: ج٢-١٢٦). * ئەنجەت، حەنجەت، هەنجەت.

هەواو دەماری بێ جێ

مدت
اَجل

ماوە، مەودا: ئەو ماڵەت بە ئەجەلی دوو مانگ بەقەرز ئەدەمێ
ئاکام، وادەی مەرگ: بزن ئەجەلی هات نانی شوان دەخوا «مەسەل»

«نا.» وەعدەی مردن، ئەو دەمەی ژیانی کەسێک تێیدا تەواو دەبێ. «بزن ئەجەلی هات تیشووی شوانی دەخوا.» ئەجەلی خۆ_ مردنی تەبیعی، مردن بە بێ هۆیەکی لە لاوە: نەوەڵڵا! هەر بە ئەجەلی خۆی مرد. ئەجەلی هاتووە_ «کنـ.» کاری وا دەکا دەبێ ببێتە هۆی مردنی٭ئەنجەل، عەنجەل.

سکنجبین

شەربەتی سرکە و هەنگوین

«نتـ.»، «کئێر.» شەربەتێکی مزرە لە سرکە و هەنگوین سازدەکرێ. تێبــ.ینی: آ» ئەم وشەیە لە پێشدا «سکەنگەبین» بووە و کراوە بە عەڕەبی، چونکوو لە زمانی عەڕەبیدا «ابتدا ساکن» نابێ کردوویانەتە «اسکنجبین» و سەرلە نوێ گەڕاوەتەوە ناو زمانی کوردی و فارسی، لە فارسیدا «ا» یەکەیان دیسان لێ فڕێ داوە بەڵام لە کوردیدا هەر وەک فارسی دەنگی «گ» بۆتە «ج» و «ا» کەش هەر ماوەتەوە. ب» ژابا «۲۴۰و۲۴۴» و معین «فەرهەنگ: جـ۲- ۱۹۰۰» وشەی «سک» یان بە «سرکە» مەعنا لێداوەتەوە. ج» حەوت بەش هەنگوین «ئێستا قەند و شەکریش» دەگەڵ چوار بەش سرکە تێکەڵاو دەکەن و دەیکوڵێنن، ناوبەناو تۆزێکی دەخەنە نێوان دوو پەنجەرە و نەختێک دەیسوونەوە ئەگەر هەودا هەودا بوو «کێشی هات» ئەوا دایدەگرن و پاش سارد بوونەوە دەیکەنە شووشە یا هەر دەفرێکی ترەوە و هەڵی دەگرن، وەختی خواردنەوە بە دڵخواز ئاوی تێ دەکەن، لەگەڵ «کاهوو» ش دەخورێ. ٭ئەسکەنجەمین.

سکنجبین

ئەسکەنجەبین

«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئەسکەنجەبین.

جوورە خۆشاوێکی ترشە لە ئاوی ترێی دروستدەکرێ

«مستـ. متـ.» تمـ: ئەشکەنجە کردن.

«مستـ. متـ.» ۱- ئازاردانی کەسێک بە ئامارازی تایبەتی. ۲- ناڕەحەت کردنی کەسێ بە قسە و توانج. ٭ئەشکەنجە دان.