تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



تەخەر
بەشی زۆربە، زۆرینە، زۆرتری
تەخەن
تەغەن، گەڵای داران و تووتنێ یا هەر چتێکی وەکوو وی بکەوێتە سەریەکتری و بپەسترێ، کە هەڵکەنرا بە تەختە هەڵبستێ_ی پێدەڵێن. (ڕەوا) تەرخ
دەس بەستنە تەختە
دَست بَستن.
دەس بەستنە تەختە
دەست و گەردن پێکەوە بەستنەوە بە هۆی تەختەیەکی تایبەتەوە.
دەس بەستنە تەختە
کَتف.
دەماخ تەخت
شاد و شنگول
دەماخ تەخت
کەیف ساز، تەڕەدەماخ
دەماخ تەخت کردن
بەخۆشی ڕابواردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەماخ تەختکردن
بریتییە لە لووتدان و ونەهێشتنی کەیف و خۆشی یەکێک
دەماخ تەختکردن
مەبەس لە هەوەس تەخت کردن و خۆگیڤ کردن بەسەر ئەم و ئەودا
پاچینەوەی تەختەوچوبی(فە)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاواتەخواز
کەسێکە کە زۆر بە ئاوات بێ بۆ شتێک
ئاواتەخواز
آرزومند، کامخواه. خواهان. درخشیدە، آرزوشدە، خواستە.
ئاواتەخواز
ئارەزوومەن، ئارەزووکرئاگ. [ئارەزووکەر. ئارەزووکراو]
ئاواتەخواز
آمل، مٶمل، باغی، مبتغی، متمنی، هوی، راجی، شهی، مأمول، مبغی، مبتغی، مشتهی، متمنیی.
ئاواتەخواز
آرزومند
ئاواتەخواز
[[ئاوات + ٣- ئه‌/٢+ خواز «خواستن» ] ]
«نفا.، سفا.» کەسێکی بۆ وەداەست هێنانی شتێک، وەدی هێنان، یا وەدی هاتنی مەبەستێک زۆر بە پەرۆش بێ.: ئاواتەخوازی قومە جگەرەیەک بوو «نفا.»، بۆ قومە جگەرەیەک ئاواتەخوازبوو «سفا.»، ئاواتەخوازی جگەرە «نفا.»، پیاوێکی ئاواتەخواز «سفا.».
ئاواتەخواستە
[[ئاوات + ٣- ئه‌/٢ + خواست «خواستن + ٢- ئه‌/٦» ] ]
«نمفـ. سمفـ.» شتێک، کارێک و مەبەستی کە بۆ وەدەست هێنانی، زۆر هەوڵ درابێ.: ئاواتەخواستەش وا نابێ. ٢- «کنـ.» هەرچی زۆر خۆشەویست بێ و بە دڵەوە نووسابێ. «بە تایبەتی منداڵ» .: کوڕە خۆ تۆ ئاواتە خواستە نی، بۆ وازنابێبی. * ئاواتی.
ئاواتەخوواز
ئاواتواز، هیوادار، ئارەزوومەند
ئەستەخفیرەڵڵا
استغفرالله [از خدا آمرزش می خواهم]
ئەستەخفیرەڵڵا
وشە پەشیمانی واتا: بوردن لە خوا دەخوازم
ئەستەخفیڕوڵڵا
[[=عا.: استغفراللە]]
ڕستەیەکە، گوتنی لە کوردەواریدا باوە مانای «داوای بەخشی دەکەم لە خودا» یە. ۱- ئەگەر کەسێ قسەیێکی «بە تایبەتی کفر» لە دەم بێتەدەر یا گوێی لێبێ یەکێک قسەی لەم بابەتە دەکا، بۆ دەربڕینی پەشیمانی و دوورخستنەوەی گوناحی کفرەکەی خۆی، یا ناڕەزایی لەوەی بیستوویە دەیڵێ: خوایە تۆبە و ئەستەخفیروڵڵا. ۲- بۆ حاشا کردن لە کارێک دەگوترێ. «من بە گوناهکار ئەدەنە قەڵەم» «ئەستەخفیروڵڵا پادشای ئەفخەم» «سەلام- ١٦٤»
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تختەخه
[ا. ع ]
(تەختەخه - textexe)
لاڵەپەته، تور.
ختتەخت
فسسەفس،کتتە و کتت،پشتەو پشت، دەنگێکە بۆ دەرکردنی پشیلە بەکار دەبرێ
ختەخت
لێدانی دڵ لە نیگەرانی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ختەختەدان
بریتییە لە هانەهانی مەردووم
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ختەختەدان
خرتەخرت
خَپ¬خَپ. (راه رفتن بچه یا موش.)
خرتەخرت
کَرکَرانک، کُرجَن، چَرندور، چرنَده، جرنَده، کَرکَری.