شخم زنی

کاری زەوی کێڵان

(جوجەتیغی - cûcetî¨xî)

ژیشک، ژیژو، ژژو.

کەسێکە کە بە ساڵانە جووتت بۆ بکا

کەسێکە بۆ خۆی یا بەکرێ و بەمانگانە یا بە ساڵانە جووتی بکات، جووتێر، جووتبەندە، جووتکار، جوورە ئەستێرەیەکە

جووتکردن بۆ یەکێک بەساڵانە

پیشەی جووتێری، جووتکاری

پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.

جغرافیای سیاسی

Geopolitic

جووتێر، جووتیار

کوندەو مەشکەی خۆشکراو

نیسبەتە ئە پاڵ جەلوە، واتە نومایش و دەرکەوتن.

بە صوورەت: جەلوەتیی، غەرقی عەلایق هەروەکوو خەڵقیی
بە مەعنا: خەلوەتیی، مەستی موناجات و موجەڕڕەد بێ!

شڵەقانی شتی شل

شڵەقانی چتی شل

بهم زدن مایعات

لێکدانی شتی تراو

گوشلو، جَنتیانا، جَرمقانی.

گیایەکە بۆ دەرمان دەشێت.

کَفُ الذئب، کفُ الأَرنَب، دَواءُ الحَیَّة.