تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بیستیک(باک)
بستەی سەر تەندوورێ، شیشەی کورت
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تاکتیک
[ا. فر ]
(تاکتیک - taktîk)
ئامادەسازی سوپا، تەگبیری شەڕ، فەندو فێڵی جوڵاندنی سەرباز له جەنگدا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تراپوتیک
[ص. فر ]
(تراپوتیک - trapûtîk)
دەرمانناسی، هەنەری داو دەرمانکردنی نەخۆشی.
تفتیک
(موک) گەندەتووک. تووکێکی ووردو نەرمە لە بنەوەی تووکە درێژەکەی ئاژاڵاندایە، بۆ دروستکردنی لبادی باش و سیدارەو چتی ناسک بەکار دەبرێ. (موک) کوڵک. (هەورا) کورک
تیتیک
بڕوانە: تیتی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تەفتیک
تەفتیک
کووروو، کوڵکەی نەرمی ژێرەوەی خوری وموی بزن
تەکتیک
وشەکە لە زمانی یۆنانیدا بە مانای «ڕێکوپێکی»یە بەڵام ئەمڕۆکە دوو مانای لێ ئەبێتەوە:
1ــ زانستی فەرماندەیی لە مەیدانی شەڕدا (شارەزای تەکتیکی جەنگی) .
2ــ کەرەستە و ڕێوشوێن و پلانی زیرەکانە کە بەمەبەستی گەیشتن بە ئامانج بەکار ئەبرێ.
تەکتیک، بە پێچەوانەی ستراتیجیدەربەستی بەرزی و نزمی ڕووداوەکانە و بەپێی زەمەن دەگۆڕێ. لە واقیعدا تەکتیک بەشێکە لە ستراتیجی.
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)
پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)
جغرافیای سیاسی
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)