تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



پرتۆکه
جَزء، ذَرَّة، فِلذَة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پرتۆکە
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
ئەم پرۆتۆکۆڵە لە ساڵی 1997 لەنێوان سەرۆکی وەڵاتانی جیهان لە کیۆتۆی ژاپۆن مۆرکرا بەمەبەستی کەمکردنەوەی ئەو گازانەی کە دەبنە هۆی گەرمبوونی گۆی زەوی. واتە چونکە ئەو گازانەی کە لە سووتاندنی سووتەمەنییە فوسیلییەکان (نەوت و گاز و خەڵووزی بەرد) بڵاو دەبێتەوە دەبتێە هۆی گەرمبوون و گۆڕینی کەشوهەوای سەرزەوی، دەبێ وەڵاتان هەوڵ بدەن لە بەکارهێنانی ئەم سووتەمەنییانە کەم بکەنەوە و ڕووبکەنە وزەی هەتاوی و … بۆ پیادەکردنی ئەم پرۆتۆکۆڵە دەبوایە لە لایەن ئەو وەڵاتانەی کە 55% ئەم گازانە بڵاو دەکەنەوە، پەسند بکرێیە. مانگی ژووەنی 2002 لە لایەن پانزە وەڵاتی یەکیەتی ئەورووپا پەسند کرا. هەر لەو ساڵەدا پتر لە 70 وەڵاتی جیهان ئەم پرۆتۆکۆڵەیان پەسند کرد. ڕەشنووسی کیۆتۆ داوا لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەکات لە قەدەر بڵاوکردنەوەی 36% ئەو گازانە لە ساڵی 1990، بۆ کەمکردنەوەی ئەم گازانە هەنگاو بنێت. کەچی بەم حاڵەش، لەنێوان ساڵەکانی 2002ـــ1997 بڵاوکردنەوەی ئەم گازانە لە ئەمریکا، نزیکەی 8% زیاتر بووە. ئەمریکا تەنها وەڵاتێکە کە لەگەڵ ئەم ڕەشنووسەدا نەیارە.
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
پروتکل تغییر آب و هوایی کیوتو
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
Kyoto Climate Change Protocol
پشتۆکە(ڕەوا.، خۆ)
پشتی کورسی و قەنەفەیە، کە پاڵیپێوە دەدرێت. ئەو دارانەن، کە لە پشت دوو یا چەند تەختەیێکی دەدرێن بۆ قایمی وەکوو هی دەرگە
پیتۆکه
آغەجواش. (آقجەباش علفی است معروف خوراکی و اصل لفت ترکی است.)
پیتۆکه
ئاغەجەواش. [گیایەکی بۆنخۆش و بەناوبانگه و دەخورێت، وشەی ئاغەجەواش له بنەڕەتدا تورکیه.)]
پیتۆکه
...
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
چیتۆکە
چیتۆکە(باد)
چتی خراپ و کەم نرخ
کرکرتۆکە
کڕکڕاگە، ئێسکی ناسک
کوتکوتۆکێ چینک
نوعی دارکوب
کوتکوتۆکێ چینک
جۆرێ دارکوتکە
کوتکوتۆکێ کەسک
نوعی دارکوب
کوتکوتۆکێ کەسک
جۆرێ دارتەقنە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەستۆک
ئەستۆک(کۆ)
بهستۆک
گووێدێر، بیستەر، بهستیار
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بیستۆک
بیستۆک
تلفن
بیستۆک
تەلەیفون، تێل، تەل
بیستۆک
بەرستۆک
بەرەستۆ
بەنشتۆک(باک)
بەنکی فستۆک(باک)
گرێ پووچکە
تیتۆک
شلغم
تیتۆک
شێلم، شەلەم، گیایەکە بنکی خڕە ولەتیرەی چەوەندەرە
تەشتۆک
تەشتی گچکە. حەوش یا سەربانی ڕاست و کەمێک لێژ
تەیتۆک(باک)
حەتحەتۆک
گیاهی است معطّر مانند میخک
خشتۆک
خشتە بە ئەندازەی یەک سەنتیمەتر سێجا 1 cm3 و کێشی یەک گرام 1 g لە بواری فێرکاریدا بەکار دێت.