تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تڵە
نێڵەی ئاگر
تڵە
سوتانەوەی برین
بڵێسەی ئاگر
سەگی چکۆڵەی ڕاو
تڵە(ئەردە)
نیڵەی ئاورییە، بڵێسە. چڵ، برووسک و ئێش و ئۆفی برینانە
تڵەتڵ
گڕپەو بڵێسەی توندی ئاگر
تڵەتڵ(ئەردە)
نێڵەنێڵ. چڵەچڵی برینان، برووسک. تەووژمی برینان
تڵەتڵە
سوتانەوەی برین بە زیادی
بەروپشت ئەتڵەس
«ست.»، «مک.» 1- لێفه و هەر شتێکی دیکەی لەم بابەته کە هەردوو ڕووی له قوماشی «ئەتڵەس» بێ. تێبــ.ینی: عادەت وایه ڕوویەکی لێفه له قوماشی نایاب دەکەن و ڕووەکەی دیک ەی «چیت.» د ەبێ ماڵە ئەعیان و دەوڵەمەندان هەموویان هەر ئەتڵەس کردووه. 2- «مج.» سەیدێکی دایکیشی و بابیشی هەرتک «سەیید» بن.* «سیم.» تان و پۆ و ئاوریشم.
ئەتڵەس
اطلس. (پارچەی ابریشمی معروف است.)
ئەتڵەس
[(پارچەیەکی ئاوریشمی بەناوبانگە.)]
ئەتڵەس
ئەتڵەس
پارچەیەکی جوان و بە قیمەتە: یا خوا لێت ممبارەک بێ ئەتڵەس و کیمخا وخارا
ئەتڵەس
[[یۆنانی: ئاتلاس]]
«نا.» ۱- جۆرێک قوماشی ئاوریشمە و لەبەر بریق و باقی خۆی مۆنج دەداتەوە. «لالەن بە بەدەن، ئەتڵەسی ئەخزەر، کە لەبەر کەن» «نەو ڕەستە و گوڵ بەستە لەگەڵ دەستە گیاهن» «نالی: گمـ_۳۴». ۲- هەر کتێبــ.ێکی، کۆمەڵێ نەخشەی دەربارەی زانستێک، بەتایبەتی نەخشە «خەریتە» ی جوغڕافیای وڵاتان، تێدا کۆکرابێتەوە. ۳- «کئێر.» تمـ: ئەتڵەسی/۳.
سەرچاوە: نالی
ئەتڵەس
جۆرە قوماشێکه .

دنیای چلۆن دەوێ که بەقەد هیممەتی نەکرد
ئەم خەلعەتە که ئەتڵه سی نۆ چەرخی ئەستەرە
ئەتڵەس
پارچەیەکی جوان و بەنرخە. نەخشەی جۆراوجۆری ووڵاتانی خڕکەی زەوییە
ئەتڵەسی
۱- «سـ.» هەر شتێکی شێوەی ئەتڵەس بدا، چ لە باری نەرم و نۆڵی یا ڕەنگ و بریق و باقەوە. «وەختی سبحەینێ کە داوێنی فەلەک ئەتڵەسی بوو» «هەر لە جێ ڕاستەوە بوو، دامەنی گرتم وەک هار» «ڕەزا_۱۷». ۲- «نا.»، «مکـ.» گیایەکە، بۆ جوانی لە باخچەی ماڵان دەیچێنن، گوڵێکی هەیە وەکوو شێپوور، تەنک و ناسکە، بۆنی خۆشە، ڕەنگی: سپی، سوور، عابی، بنەوش و ئەبڵەقە. ۳- «نا.»، «کعر.» یەکێکە لە پێنج ئوقیانووسەکەی دنیا.
باتڵەوەکردن
خَنجاندن، فَرخَنجاندن، خَنج کردن، فَرخَنج ساختن، هَرزاندن
باتڵەوەکردن
پووچەوکردن، لەکارخستن. [هەڵوەشاندنەوه، پووچەڵکردنەوە]
باتڵەوەکردن
اِبطال، اِلغاء، دَحض، نَسخ.
باتڵەوەکریاگ
خَنجیده، فَرخَنجیده، وادیاب، ناچیزشده، هَرزیده.
باتڵەوەکریاگ
پووچەوکریاگ، لەکارکەفتگ. [هەڵوەشاو، پووچەڵکراو]
باتڵەوەکریاگ
مُلغی، مُبطل، مَنسوخ.
تیتڵەبیجاخ
بڕوانە: تیتلە پیچاخ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تەتڵەمیران
کرمێکی بازەڵەی بەهارییە دوو ڕیز قاچی هەیە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تەتڵەمیران
کرمێکی بازەڵەی بەهارییە دوو ڕیز قاچی هەیە
تەتڵەمیران
کرم توده. (تودەی کرم از جنس پیله که در صحرا روی هم می جنبند.)