تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دكالیتر
[ا. فر ]
(دیکالیتر - dikalitr)
دەلیتر، دیکالیتر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دکومانتر
[ص.فر ]
(دیکومینتەر - dikumenter)
دیکومینتی، بەلگه نامەیی، فیلمی به لگه نامه یی.
(ئتر)
سپهرار. (هوای اتری. جای جانان، محل ارواح.)
(ئتر)
سپیران، سپیرار، بەهەشت. [ئاسمانی نۆیەم بەلای پێشینیانەوە. (جێگای گیانەکان.)]
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاتر
د. ئاگر
ئاتر
آتش، آذر، تش، هیر.
ئاتر
ئاگر، ئاهێر. [ئاور]
ئاروان وشتر
«نتـ.»، «مکـ.» وشتری مێنگەی چوار بەهار دیتوو.
ئشتر(فە)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئیتر
وتەیەکە بەکاردێنرێ بۆ دەستهەڵگرتن لە شتێک و دەستکردن بە شتێکی تر
ئیتر
دیگر، باز، نیز، ایدی، اندی، سپس. (دیگر چە می گویی؟، باز چە می گویی. . . ؟)
ئیتر
جا. (ئیتر چە ئێژی؟) [ئینجا، پاش ئەوە]
ئیتر
ف، بعد، ایضأ، آخر. ایە.
ئیتر
[[ئی + تر (ئم: تەفزیل)]]
١- (ست. مبهەم) کەسێک یا شتێکی کە لە هاوچەشنی خۆی جیاواز بێ، هیچ نەبێ، ئەو کەسە یا ئەو چتە نەبێ کە باسی کرابێ یا بە هەر جۆرێک بێ شتێکی لێ زاندرابێ. کاغەزێکی تریشم بۆ نووسی، پیاویکی تریشی لێبوو نەمناسی، هیچی تر نەڵەی هەر ئەوەندە بەسە. * ئیدی، ئیکە، ئیدیکە. ٢- (تب.) -(مبتەدا) و (خەبەر)ی ڕستەیەک تێکدەداتەوە و پێشان دەدا (خەبەر)ەکە (مەعلوول)ی ئەو (عیللەت)ەیە کە لە (مبتەدا)کەدا باس کراوە و ئەو مانایە دەبەخشێ: بۆیە، پاشان، ئەوجار، لەمە زیاتر، بە، ۆاڵە. ((... مێردە بێ ئارامی گەییشتە ئەوپەڕی ئیتر خۆی پێ ڕاگیر نەکرا...)) (بلە:ژان-١٢)، ((...هەر ئەوەندە بوو ماڵی نەدەگرت گوتی ئیتر دەحەسێمەوە...)) (قزڵجی: پێکەنین-٨٤). ٢- لە وەڵامی پرسیارێکا دەگوترێ و دەگەیەنێ کە ئەو کەسەی وەڵام دەداتەوە نایەوێ وەڵامەکەی (تەعلیل کراو) بێ و تۆزێکیش تووڕەیی پێشان دەدا. ئەدی کەوابوو بۆچی نەچوویە سەرێکی لێ بدەی؟ - ئیتر!.
ئیتر
(کۆ)ئیدی، کۆڕ، ئیکە. ووتەیێکە بەکار دێنرێ بۆ دەستهەڵگرتن لەشتێک و دەست بە چتێکی کردن؛ ئیتر گەمەو فشە بەسە نۆرەی پتر خووێندنە، جا