«مست. مت» 1- تاوانبارێک بەم «سزا» یه گەیاندن. تێبــ.ینی: ئەم کارە بەشێوەی جیاجیا ئەنجام دراوه، لە هێندێک کۆمەڵکاگانی ڕۆژهەڵاتا، کابرای تاوانباریان هەتا ناو قەد لە زەوی گرتووه و دەستیان کردووه به بەرد تێگرتنی هەتا مردووه. له هێندێکیشیان له دەشتاییەک ڕایان گرتووه و خەڵکیان لەدەوری کۆ کردۆ تەوه و بە هەر لایەک ڕای کردبێ بەردی پێدادراوه.*سە نگسارکردن. 2- زۆر بەرد بە جێگەیێک دان و تێبــ.ینی: ئەم کاره ب ە نیازی تووڕە کردن و سوکایە تی بەسەر خاوەنی جێگەکە هێنان دەکرێت.

حیکمەت و پسپۆڕی

ڕێئۆنی، (باک) ئاگاداری، ئەندازەگری، ئەندازەناسی

بەردێکە لەناو ئاودا دانرابێ بۆ پەڕینەوە

سنگهای گدار

پردەبازڕێزەکوچکێ لە ناو چەم کە بەسەریا ئەپەڕنەوە

ئەو بەردەی له بوارا له ناو چەم و ڕووباری بچووکدا دائەنرێ و خەڵکی بەسەریا ئەپەڕنەوە.

سەر بەردەبازی ڕێتە، تەن تەختەبەندی جێتە
دڵ مەیلی خاکی پێتە، ڕۆح ماڵی خۆتە، بیبە

بەردێکە لە نێو ئاوێدا سەری لە دەرەوەبێ بەسەریدا باز دەدەن و دەپەڕنەوە، پردەباز، بهۆز

بەردێکی زۆر سەختە شتی شل کە زۆر توند بووبێتەوە پێی دەشوبهێنرێ

سنگی که بسیار سخت است

بەردێکە بۆ ڕەقی و سەختی نموونەیە: وەک بەردەبێرۆی لێ هاتووە

بەردێکی زۆر سەختە، شلەمەنییەکی، کە زۆر توند بووبێتەوە وەوی دەچووێنن دۆشاوەکە ئەوەندە خەست بۆتەوە بۆتە بەردەبیرۆ

سنگی که چوپان بر آن نشیند و گوسفند را برای دوشنده می گیرد

بەردێ ک'' شوان لەسەری دەنیشێ و مێ بۆ دۆشەر دەگرێ

مەڕی سێ ساڵانەیە

سنگی پهن و صاف که در کنار چشمه قرار می دهند و روی آن نماز می خوانند یا می نشینند

بەردی پان و لووس لە ڕەخی کانی و ئاو بۆ نوێژ و لەسەر دانیشتن

سراب

زیخەشینکە کە لەبەر تاو ئەتروسکێ و وەک ئاو دیار دەکا

(هەورا) ووشە، (باک) پەپەرک، پەپرک