بۆنێکی ناخۆشە لە دانەوێڵەیەکەوە دێ کە لە چاڵدا زۆر مابێتەوە

ناه، بونَم. (بوی چالە کە گندم را مثلا خراب کند.)

[(بۆنی چاڵ کە خەلە خراپ دەکات.)]

اَسَن.

غلەای که در خاک بوی تری گرفته باشد

دەغڵی بۆن تەڕ گرتوو لە چاڵدا

«نت.»، «مک.، سیه.، سن.» بۆنێکه لەو گەنم وجۆیه و ئاردی ئەوان دێت کە لە چاڵێکی «شەدار» ا ڕاگیڕابن. تێبــ.- گەنم و جۆ ئەگەر چاڵەکەیان نمی هەبێ ئەو ندەش نەبێ که بیان ڕزێنێ و به جارێک له کەرەمیان بخا خۆیان دەخۆنەوه و کاتێ دەکرێنه نان بۆنێکی تایبەتیان لێ دێ که نەک هەر به لووت هەستی پێدەکرێ بگره به تامیشیان ڕا دەزاندرێ که بۆ چاڵیان گرتووه.* «سن.» بۆنماوی.

گەنم یا هەر جوورە دەغڵێکی لە چاڵیدا زۆر بمێنێتەوە بۆنی چاڵێ دەگرێ، بۆنچاڵ، بۆنێکی ناخۆشە

«نت.»، «مک.» ئەو بۆنه یه که لە برژاندنی گۆشت و سووتانی ڕۆن و له هەوادا بڵاو د بێتەوه، ئەو بۆنەی له کەبابخانان هەڵدەستێ. * «سیه.» بۆ چڕووک.

چرا؟، برای چه، مگر.

[بۆچی؟]

لَم؟، کَیَم؟، (لمِه؟، کَیمَه؟ ). هَلا، لَولا.

گمان بردن، بطرف کس یا چیزی رفتن

داخ، دێخ، خەت، دێر. دێغی خەنجەرو تیغان، دێخدێخ

التصور

گمان بردن
بطرف کس یا چیزی رفتن

بیر بردن: من وای بۆچووم کە نایەتەوە
بەرەو شتێ یا کەسێ ڕۆیشتن

«مست. لا.» 1- بەرەو کەسێک یا شتێک ڕۆیشتن:: بۆیان چوون ڕایان کرد. 2- لێکدانەوە و گەیشنه ئەنجام لەسەر مەسەلەیەک بە جۆرێکی وا که تەواو دڵنیایی تێدا نەبێ:: من وای بۆ دەچم کە ئەو ماسته بێ موو نیه. زۆربەی زانایان بۆ ئەوەی چوون که زمانی کوردی، زمانێکی هیندو ئوروپاییه.

التصوري

بوی کاه سوخته