تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بارەکەڵڵا
[[=عا.: بارکەڵڵا]]
ڕستەیەکە بە مانای ئافەرینی خوات لێبێ، بۆ هاندان و قەدرزانین بەکاردێت. *بارەقەڵڵا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بارەگا
بارەگا
بارگاه
بارەگا
[[بار + ئە + گا (جێگە)]]
(نت.) ١- کۆشک و سەرای پاتشایان. ٢- دیوەخانی پاتشایان و ئەمیران، کە وەزیر و کاربەدەستانی گەورە لەولاولای پاتشا دادەنیشن و هەرکەسێ کاریکی هەبا و پاتشا ئیجازەی دابا، دەهاتە ژوورێ و قسەی خۆی دەکرد. *(کئێر.) دەربار. (کعر.) بیلات (بەلات) ٣- (نت.) جێگای پارتی سیاسی و نەقابە و یەکێتی و تیپی وەرزش و یاری (فوتبۆڵ و...) تێبــ.- ئەم وشەیە بەلای منەوە ئەسڵی فارسییە و (بارگاه)ە و وای بۆ دەچم کە لە ڕێگەی (شانامە) و (ئەسکەندەرنامە) و ئەو جوورە چیرۆکانە هاتبێتە ناو زمانی کوردی و شێوەی کوردی وەرگرتبێ. وشەی (بار) لە تەرکیبی ئەم وشەیەدا فارسی بە مانای (ئیجازە، ئیزن، ڕوخسەت) دەکاری دەکا، بە دووریشی نازانم کە لە ئەسڵی پەهلەوی بە مانای (بەرز، بڵیند)ە وەرگیرابێ، ئەگەر ئەوەیان قبووڵ کەین وشەکە دەبیتە وشەیەکی کە فارسی لە کوردی وەرگرتووە، تەنیا شتێک وام لیدەکا کەمتر بۆ ئەم لایەی داشکێنم ئەویش ئەوەیە کە نەمدیوە زمانی پەهلەوی وشەی (بارگا) یا (بارەگا)ی تێدابێ.
بارەگا
کۆشک و سەرای گەورە، سەزای فەرماندەر، سەراپەردەی میروشایان. خێوەت، خەرگا. قۆناغ. بارگە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بارەگاە
بارەی
بیارش
بارەی
بیهێنە، ئەوە بێنە، بۆمی بارە، بارەش
به بارێکا خستن
[[به/3+2-بار/1+ێكا «یه‌ك+3-ئا/1» ]]
مست. مت.»، «سیم.» لابەلا کردنی کارێک، له ڕاوەستاوی «رکود» ڕزگار کردنی مەسەلەیەک.:: هێنده ساوە ساوی لێ مەکەن و ئیشەکه هەرچی زووتر به بارێکا بخەن.* «مک.» به لایەکدا خستن.
بووکه به بارانێ
نت.»، «سیم.» تم: بووکه بە بارانه.
بووکەبه بارانه
نت.»، «مک.»، «سیم.» داوەڵێکه لەکاتی بێ بارانیدا منداڵان دوو داران ڕاست و چەپ لێک دەبەستن و پەڕۆ و پاڵی پێدا د دەن به جۆرێ شێوەی ئاد میزاد بدا و به ماڵانەوه دەیگێرن و ئەو گۆرانیه دەڵێن: «بووکه بە بارانی دەوێ، ئاوی بن دە غڵانی دەوێ، دەرزی کچۆڵانی دەوێ». و چوونه بەر هەر ماڵێک جامێ ئاو بەسەر خۆیان و بووکیاندا هەڵدەپڕژێنن و دیاریەکیشیان دەدەنێ. لە کوردەواری بڕوایان وایه کە ئە م کارە دەبێته هۆی ئەوەی باران ببارێ. *» سیم.» بووکەبارانێ. «سن.» وە وڵه بارانێ.
بژیوانیی بارگۆز
ناکۆکی بە سەختانگێکی دانوستان دەزانێت و تێدەکۆشێت بۆ گواستنەوەی باری لایەنەکانی ناکۆک بەرەو ڕاهێزانی کەسەکی، هاوسۆزی، هاریکاریی سازەندە، خۆنۆڕینی نوێ و دۆخنۆڕینی نوێ... هتد.
بڤۆک(بارز)
ماشەی ماسی گرتنێیە. بڤە
بۆمبا باران
«نت.»، «کعر،» تم: بۆمباران. بۆمباران: [ بۆمب+ باران/2] «نت.»، «کئێر» بەربوونەوەی یەک لەدوای یەکی «بۆمبا» بەسەر جێیەکدا.* «کعر.» بۆمبا باران. تێبــ.ینی: دەنگی «ب» یەک لەم وشەدا لە ناو چووه. بۆردومان.
بێ¬باره
بی¬بَهره، بی¬بَخش، بی¬رَسد، بی¬بون.
بێ¬باره
بێبەش. [بەشبڕاو]
بێ¬باره
مَحرُوم، خائِب، مَحبوب.