تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کولۆکۆدامردن
کولیلکامل
چۆڵەمەی مل
کونامار
کونامار
[کونە مار]
کونامار
کوناموری
سوراخ مورچه
کوناموری
شارەمێرو
کونەباجە (ڕۆژ.٬ کە.٬ مامە.)
کوڵووکۆدامران
سووتانی چت بە ئێکجاری.
کوڵوکۆدامردن
کوڵوکۆدامردن
سووتیان (بە ئاو داخ) [سووتان (بە ئاوی کوڵاو)]
کوڵوکۆدامردن
اِحتِراق
کوڵوکۆدامردن
کوڵوکۆدامردن
کوڵۆکۆدامراندن
کۆئەندامی هەرس
کەرەستەی چیکڵدانە
کۆماری ئیسلامی
جمهوری اسلامی
کۆماری ئیسلامی
Islamic Republic
کۆماری ئیسلامی
ئەم زاراوە لە ساڵی 1945 کاتێک پاکستان دەیویست لە هیندستان جیا ببێتەوە و سەربەخۆیی وەربگرێت بە مەبەستی بە ئیسلامی کردنی دەوڵەت و حکوومەت هاتۆتە ئاراوە. بەڵام زیاتر لەگەڵ ناوی وەڵاتی ئێراندا ئاوێتە بووە. بۆیە هەرکات ئەم زاراوە بە زاردا دێت، پتر کۆماری ئیسلامی ئێران وەک تاکە وەڵاتێک کە بە شێوەیەکی ڕەسمی و فەرمی ئاوەڵناوی ئیسلامی بە زاراوەی «کۆماری»ـیەوە لکاندووە، دێتەوە یاد.
باسکردن لە کۆماری ئیسلامی ئێران گرێدراوی شۆڕشی ئیسلامی ئەم وەڵاتەیە کە لە نێوان ساڵەکانی 1963 تاکوو 1978 بە ئەنجام گەیشت. لە نێوان ئەم ساڵانەدا هێدی هێدی لە بەینی حکوومەتی پاشایەتی پەهلەوی و مەلا و زانا ئایینی و نائایینی لە سەر ڕەوتی مۆدێرنیتە بە شێوازی ڕۆژاوا و پێشێلکاری دەستووری بنچینەیی ئەو سەردەمە، کێشە و دژایەتی قوت بۆوە. سەرەنجام نێوان دەوڵەت و ئایین لەمپەرێک پەیدا بوو کە بووە ژێرخانێک بۆ شۆڕشی 1978 و ڕووخانی ڕژێمی پاشایەتی و هاتنە سەرکاری مەلاکان بە ڕێبەرایەتی ئایەتوڵلا خومەینی.
هاتنە سەرکاری حکوومەتی نوێ بە ناوی کۆماری ئیسلامی لە ئێران بووە هۆی داڕشتنەوەی سەرلەنوێی دەستووری بنچینەیی ئەم وەڵاتە. لەم دەستوورەدا کۆماری ئیسلامی سیستەمێکە کە لە سەر ئەم بنەمایانەی خوارەوە پێکهاتووە:
1ــ حکوومەت و دەسەڵاتداریەتی ڕاستەقینە هەر بۆ خوای تاقانەیە.
2ــ وەحیی خواوەندی و پەسڵان (معاد) و عەدالەت لە داڕشتنی یاسا دەوری سەرەکی دەبینێت.
3ــ ئیمامەت و ڕێبەرایەتی هەمیشەیی لە مانەوەی شۆڕشی ئیسلامی دەور دەبینێت.
4ــ بایەخ و بەهای مرۆڤ و ئازادی، هاوکات لەگەڵ بەرپرسیاریەتی لە بەرانبەر خودا لەم ڕێبازانەی خوارەوە زامن دەکرێت:
1ــ بیرنیشاندان (اجتهاد) ی هەمیشەیی زانایانی ئایینی بەپێی کتێب (قورئان) و سوننەتی پێغەمبەر و ئیمامان.
2ــ کەڵک وەرگرتن لە زانست و تەکنۆلۆجی پێشکەوتووی مرۆڤ.
3ــ بەرپەرچدانەوەی هەر چەشنە زوڵم و ستەمێک و بەرپاکردنی یەکسانی و عەدالەت و پاراستنی سەربەخۆیی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی و کەلتووری.