باسبەری، قسەبەری، شۆفاری. [زوانگێڕی]

تَفتِیش، نَمَم، نَمیِمَة، تَحَسُّس، تَجَسُّس.

مَگَسَک تُفنگ

مەگەزە، قوتکەی سەر لولەی تفەنگ

(جامیئه شیناسی - cami’e şinasî)

سوسیولۆژی, کۆمه ڵناسی, زانستی لێکۆڵینه وه ی داب و نه ریت و خوو خده و ره وشت و ره فتاری کۆمه ڵێن خه ڵکی.

(جانه ڤه ر شیناسی - canever şinasî)

زیندە وه رزانی, بایه لۆژی.

(جودا کاسبەرگ - cuda kasberg)

ئەو گوڵانەی که پەرڕەکانیان جیایه، وەکو هەڵاڵه.

(جه دیدول ئیسلام - cedîdul islam)

تازه موسوڵمان,نوێ موسوڵمان.

(جه راسه ک - cerasek)

زیکزیکه.

(جه راسییا - cerasîya)

ئاڵوباڵو, هه ڵوژه.

(جورم شیناسی - curm şinasî)

لقێکی زانستی کۆمەڵناسییە کە لە خەتاو تاوانان دەکۆڵێتەوە.

(جەرڤاسەک - cervaseg)

زیکزیکە، سیسرکەی شەو.

جومگە ئاووسان

(جەڤاسیغ - cevasix)

کۆشکان، قەسران، تەلاران.

(جەڤاسیس - cevasîs)

هەواڵدزان، جاسوسان، سیخوران، شۆڤاران.

جومگە ئاووسان

پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.

جغرافیای سیاسی

Geopolitic

translation sociology