بازارگرمی

بازاڕ تیژی

(بازاڕی - bazarî)

بازاڕی، دوکاندار، ئەهلی بازاڕ، مامەڵەچی نیو بازاڕ.

بازاری
کم بها

دووکاندار، مامەڵەچی ناو بازاڕ
کەم نرخ و سووک: گوڵ ئەمڕۆ خۆی مقابیل کرد بە ڕوخسارت لە لای خەڵقی / بەڵێ هەردەم دڕاو و هەرزەگۆن مەحبووبی بازاڕی «حریق»

دڵشکان

(غەلازاره – xelazare)

قەلەقاژ، قەلەباچکه، قەڵ¬بازکه.

مُحاذاة / تەریب بون. بەرامبەر بون. جووت بون.

مردم آزاری

عەزیەت دانی خەڵک

زۆرداری و ستەمکاری

توافق نامه 11 مارس 1970

11 Mars.1970 Agreement

ئەم ڕێککەوتننامە لە 11/3/1970 لەنێوان بزاڤی ڕزگاریخوازی گەلی کورد بە سەرۆکایەتی مەلا مستەفا بارزانی و حکوومەتی عێراق ئیمزا کرا و لە 15 مادە پێکهاتووە کە مافەکانی گەلی کورد لە کوردستانی عێراق دەستەبەر دەکات. مادەی 10ی ڕێککەوتننامەکە زۆر گرینگە و داوا دەکات کە دەستووری کاتیی عێراق بەم شێوەی خوارەوە هەموار بکرێت:
1ــ گەلی عێراق لە دوو نەتەوەی سەرەکی کورد و عەرەب پێک دێت و ئەم دەستوورە دان دەنێت بە مافی نەتەوەیی گەلی کورد و کەمینەکانی دیکە لە چوارچێوەی عێراقێکی یەکپارچەدا.
2ــ داوا دەکات ئەم بڕگەیە بە مادەی چواری دەستوور زیاد بکرێ: «زمانی کوردی لە پالڕ زمانی عەرەبی بە زمانی فەرمی ناوچە کوردنشینەکان دادەنرێت» .
3ــ ئەم خاڵەی سەرەوە لە دەستووری هەمیشەییدا جێگیر دەکرێت.
ئیمزاکردنی ئەم ڕێککەوتننامەیە کۆتایی بە جەنگی نێوان هەر دوولا هێنا و بە هەموار کردنی کابینەی عێراق، جێگڕێکی سەرۆککۆمار و چوار وەزیری کورد ـــ کە هەموویان ئەندامی پارتی دیموکراتی کوردستان بوون ـــ چوونە ناو کابینەی حکوومەتی عێراق بەڵام ئەو کۆمیتەی کە لە دەقی ڕێککەوتنەکەدا ئاماژەی پێکراوە لە جێبەجێکردنی ئەرکەکانی تووشی گرفت هات. بۆ نموونە ئەو دەڤەرانەی کە دەکەونە بەرنامەی ئۆتۆنۆمی یا ماف و جیاوگەکانی دامودەزگە ئۆتۆنۆمییەکان و ڕێژەی ئەو بوودجەی کە دەبێت بۆ ناوچەکە تەرخان بکرێت.
هێدی هێدی ڕژێمی عێراق لە بەڵێنەکانی خۆی پاشگەزبۆەوە و لە 27/3/1974 هێرشی ئاشکرا و ڕاستەوخۆی کردە سەر ناوچەکانی کوردستان و بە ڕاگەیاندنی یەک لایەنەی پڕوژەی ئۆتۆنۆمی سنووردار، بە کردەوە ڕێککەوتنەکەی هەڵوەشاندەوە و لەباری برد.
بەندی یەکەمی ئەم ڕێککەوتننامە دان بە بوونی ڕەوای گەلی کورد لە عێراقدا دەنێت و لە بەندەکانی دیکەش چەند خاڵێکی گرینگ لەبەرچاو گیراون، بۆ نموونە: کردنەوەی زانکۆی سلێمانی و کۆڕی زانیاری کورد و داننان بە هەموو مافە فەرهەنگییەکانی گەلی کورد و خوێندن بە زمانی کوردی لە هەموو قوتابخانە و پەیمانگە و زانکۆکان، داننان بە پاڕاستنی کەلتووری نەتەوەیی و جەژنە نەتەوەییەکان و بە ڕەسمی ناساندنی جەژنی نەورۆز وەک جەژنێکی نەتەوەیی لە کۆماری عێراق و …

مانگی مارت کە سی و یەک ڕۆژە

ئێشی ئەندام

بیماری، درد، ناخوشی، آزار، آزیر، رنج، آگفت، آگفت.

آزار، چرس.

دەرد، ناخۆشی، نەخوەشی. [نەخۆشی]

جەزەرەوە. [ئێش و ژان]

مرض، داء، علە، آفە، محنە.

اذیە، عذاب.

آزار
مرض واگیردار
ماه مارس

ئێش و ژان
پەتاو درم، ئاهۆ
مانگی ئادار، مارس

«نا.» ١- ئێش، ژان: سوورەکوان ئازاری زۆرە، ئەم مناڵە لەو جێگە بەرزەڕا کەوتەخوار کەچی ئازاری نەگەیی. ٢- نەخۆشی گیانداران جگە لە ئینسان: مریشکەکان ئازاریان تێکەوتووە. ٣- نەخۆشی ئادەمیزاد، ئەوانەی زوو تەشەنە دەکەن و خەڵک زۆر دەکووژن «تاعوون، کولێڕا...» تێبــ. ــ مەڵبەندی سابڵاغ، ساڵی ١٣٣٦ی کۆچی کۆلێڕای تێکەوتووە ئێستاش بە «ساڵی ئازاری» مەشهوورە. ٤- ئەزێت، جەزرەبە، عەزاب، ئێش و ژانێکی پیاو لە پاش ماندووبوون، لێدان و کارکردن هەستی پێدەکا. □ «بنوویسن وەبان سەنگی مەزارم، شەهیدی عەشقم مەدەن ئازارم». «فۆلکلۆڕ».

«نا.». «کعر.» تمـ: ئادار.

مانگی مارت، کە (31)ڕۆژە، مانگی نەورۆزێ، گوڵان. جەفا، دەرد، کۆتەک، گووج، بێکاری، جزار، دەردەساری، دەردەسەری، نەستێل، ئێش، ژان، ڕەنج، چەرمەسەری، تاڵاو، دەوس، هێش، ئوزۆر، کووێرەوەری، سەخڵەت، پەتپەتێن، ئێشی ئەندام._ دان: ئەنراندن، ئەرناندن، هێش پێ گەیاندن، بن پەنج کرن، چەوساندنەوە، چرووساندنەوە، تەرپلاندن، دەسنین، دەوساندن، چەرمەسەری دان، گۆڕەو شاردان، زەباندن، کەڤاندن، کێشەماندان، ئێشاندن، ئێش پێگەیاندن._ کردن: بڕوانە: ئازاردان._ پێ گەیاندن: بڕوانە: ئازاردان._ کێشان: چەوسانەوە، چرووسانەوە، لبەرخووەدان._ دەر: ڕەنجدەر، چرووسێنەوە._ دران: جەوردان، جەرگ بڕان

آزار جگر.

[ئێشی جگەر]

کباد.

(بازار - bazar)

بازاڕ، سوگ، شوێنی سەوداو مامەڵە.

بازار
معامله

شوێنی سەودا و مامەڵە، سوک
سەودا کردن، نرخ پرسین: م گەنم بازار کر گەلەکی بوهایە

بازارگرمی