اَلوا
ادویه

دەرمانێکی تاڵە کە سیبریشی پێ دەڵێن
ئاڵات و ئیسۆت و ئەدوا و گیای بۆن خۆشی چێشت

«نا.»، «کئێر.» جەوی یا شیرەی گیایەکە، لە شوێنی گەرم دەڕوێ، ڕەنگی زەرد یا زەردێکی مەیلە و ڕەشە، تامی تاڵ و ناخۆشە، بۆ دەرمانی «ڕەوانی» و «کرم» و نەخۆشی جەرگ بەکاری دێنن، بۆ ڕەنگ کردنی خوری و ئاوریشم کەڵکی لێ وەردەگرن، ئەم گیایە لە تیرەی گوڵە سوێسنەیە. تێبــ.ینی: جاران لە کوردە واری بە ئەندازەی دەنکە نۆکێکیان دە پەڕە سیغارەوە دەپێچا، وەکوو «حەب» بۆ «ڕەوانی» و «سەفرا» قووتیان دەدا. *عا.:سەبر.

(هەو)هەزوا، تاڵی شاری(بۆ ڕەوانی باشە)

هەزوای کێوی یا دەستچێن

قربانت

من قوربان، ئەمن قوربانت بم

«نتـ.»، «بکـ.» تمـ: ئەزبەنی.

«سـ.» تمـ: ئازیز. «یاڕەب گوزەران کا بە سەفا وەختی ئەزیزت» «پەیوەستە لە دەوری چەمەن و گەردشی باغا» «ڕەزا- ۳»

آزار، چرس.

ئازار، جەزرەوە. [ئێش و ژان]

اذیة، اذی، اذاة، عذاب.

آزار

ئازار، عەزیەت

«نا.» ڕەنج، ئازار، زەحمەت. ٭ئەزێت، عەزێت.

«مستـ. لا.» تمـ: ئەزیەت کێشان.

«مستـ. متـ.» ۱- ئێشاندنی لەشی کەسێک یا گیاندارێک بە لێدان و دارکاری و ئەوجۆرە شتانە. ۲- ماندوو کردنی ئینسان یا هەر گیاندارێک، بە کار پێکردن و هات و چۆ پێکردن. ۳- چەوساندنەوەی کەسێک بە هەرجۆرێک بێ. «جارێک من پێم وت خۆتم نیشان دە» «فەرمووی نامبینی خۆت ئەزیەت مەدە» «پیرە مێرد- ۴۲۱» ٭ئەزێت دان، ئەزیەت کردن، عەزێت دان.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئەزیەت دان. «وە یادت مەیۆ شەوەکەی لێو جۆ» «ئەزیەت کردن من، مەکە و لاوەی توو» «فۆلکلۆر»

«مستـ. متـ.» قبووڵ کردنی ڕەنج و ئازار، ماندوو بوون، خۆ ماندوو کردن بە کارێکەوە یا کەسێکەوە.: تۆ خوا ئەزیەت مەکێشە بگەڕێوە ٭ئەزیەت خواردن، ئەزێت کێشان، عەزێت کێشان.

ما، چما، چمان، ئایا، هەرێ، ئاخۆ، ئەیە، تۆ بڵێی، کوورە، هۆی، هەو، بەڵێ. هێی: بۆ بانگ کردنیش بەکار دەبرێ، بۆ واق و ووڕمان و پرسیار بەکار دەبرێ، لەجیاتی(بەڵێ)ش بەکار دەبرێ