تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئێجگاری
وتەیەکە بڕانەوەو ئەوپەڕی شت پێشان دەدا
ئێجگاری
به تمامی، یکباره
ئێجگاری
یەکجاری، بەتەواوی، بێ وەگەڕان و دوپات کردنەوە، هەرگیز، ئێتر قەت: ئێجگاری بارم کرد، ئێجگاری نایدوێنم
ئێجگاری
١- (بنت.) بە تەواوی بۆ هەمیشە، بە جارێ. بە ئێجگاری وازی لە خوێندن هێناوە. ٢- (ست.) هەمیشەیی، داییمی. ڕۆیشتنی ئێجگاری بێ. * ئێگجاری، ئێجگاری، یەجگاری.
ئێجگاری
ئێجگاری
بڕوانە: ئێگجاری
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئێجگارەکی
ئێجگارەکی
یکباره
ئێجگارەکی
[[ئێجگار + ئەکی]]
(ست.) بە شێوەیەکی تەواو بە جارێک. ئێجگارەکی وازی هێنا. * یەگجارەکی.
ئێجگارەکی
ئێجگارەکی
بڕوانە: ئێکجارەکی
ئێختە
اخته
درخت سبز هرس شده
ئێختە
ئەسپی خەساو، بارگینی خەساو، کەڵ و گای خەساو، یەختە. دارەبی و ئیتر، کە سەرولق و پۆپەکانی بڕابن و کورتکرابێتەوە
ئێختە خان/نە
[[تو. کو.]]
(نت.) ١- تەویلەیەکی تایبەتییە کە لە سەردەمی دەربەگایەتیدا پاتشا و میر و بەگان بۆ ئەسپە یەختە کراوەکانی خۆیان تەرخانیان دەکرد. ٢- موتڵەقی تەویلە. ((دەچوو ئیختەخانان دەری دەهێناوە جوانوولێکی نۆزینی سێ ساڵی)) (تحفە: ج٢-١٩٦)، ((لە بۆ ئیختەخانەی ڕاکێشاوە))، (تحفە: ج٢- ١٦٥). ٣- ناوی دێیەکە لە موکریان و شانی سەرخاسە. *یەختەخان (خانە)، ئێختەخان (خانە).
ئێختە کردن
[[تو. کو.]]
(مست. مت.) ١- دەرهێنانی گونی ئەسپ (بە تایبەتی) و هەر حەیوانێکی تر ( بە گشتی). ٢- (مج.) بەیدەست کردن، ژێردەست کردن، هێنانەبەربار، ڕام کردن، لە هەڕ و گیف و گوڕەگوڕ خستن. هەر دەڵەی ئیختەیان کردووە هەرا و هۆریای جارانیان نەماوە. * یەختە کردن، ئێختە کردن، خەساندن.
ئێختەرمە
اسب یدک
اسب و اسلحه غنیمتی
جسد دشمن
ئێختەرمە
ئەسپی یەدەگ
ئەسپ و چەکی تاڵانی
لاشەی کوژراوی دوژمن
ئێختەرمە
[[تو.]]
(نا.) ١- چەک و کەلوپەلی دوژمن کە پاش کوشتنی دەستی بە سەردا دەگیرێ (معین: فەرهەنگ، ج١-١٦٦). (( بە دوو نیران چوار سواری دە چەلییانم کردوون ئێختەرمە)) (تحفە: ج٢-١٨٣). *یەختەرمە. ٢- ئەسپێکی سوار بە دوو خۆیدا دەکێشێ. *یەدەگ.