تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاسمان
لای هەرە ژوورووی سەرت
ئاسمان
آسمان، سمان، سپهر، چرخ، گردون، مینو، کرزمان، گرزمان، آشكو، آشکوب. پناد، نودە.
ئاسمان
گەردوون، چەرخ، چەپگەرد، هەوا، حەوا. [فەلەک، عاسمان]
ئاسمان
سماء، فلک، زرقاء، جلد.
ئاسمان
آسمان
ئاسمان
حەوا، عاسمان، بەرزاییێ کە ئەستێرە و مانگ و ڕۆژی لێوە دەبینرێن، ئەزمان، ئەزمین
ئاسمان
[[ ستـ: ئەسمەن، پهـ: ئاسمان ]]
«نا.» ١- ئەو شینایییە پان و بەرین و بێ بن و بناوانەی کە لە ژوور سەرانە و مانگ و ڕۆژ و ئەستێرەکانی تێدا دەخولێنەوە یا ڕاوەستاون.: پچێتە پەڕپەڕووچکەی ئاسمانێ دەیهێنمە خوارێ. □ «وەک شێفەلەتە چۆن، نەبم لەت لەت» «ئاسمان بەرز و دەسا، زەوی سەخت» «سەلام ــ ١٧٦». ٢- چێگەی پیاوچاکان: عیسا چوو بۆ ئاسمانان، مەلاییکەت لە ئاسمانان هاتنە خوار. * عاسمان، «بکـ.» ئەزمان، ئەزمێن. عەسمان. «زازا» ئاسمییە «تمـ: ژابا ــ ١٠».
ئاسمان
فەلەک، گەردوون، ئەزمان، چەرخ، مینوو. هەوا، حەوا، لا ژوورووی سەر
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاسمان و ڕێسمان
وتەیەکە بە کار دێنرێ بۆ جیاوازی و دووری دوو شت لە یەکەوە
ئاسمان و ڕێسمان
«ستـ.» ١- ناڕێک، نالەبار. ٢- قسە، کار یا شتێ سەروبنی پێکەوە نە نووسێ. ٣- وەڵامێک پێوەندی بە پرسیارەوە نەبێ. ٤- حاڵی دوو شتی جیاواز لە یەکتر: ئەم فەرماییشتانەی ئێوە، وە ئاسمان و ڕیسمان دەچن. جوابێکی دایەوە ئاسمان و ڕیسمانیش نەبوو، قسەی وای دەکرد ئاسمان و ڕیسمانی چی؟ □ «بە حاتەم گەر بکەی تەشبیهی ئەم ئاغایە بێ عەقڵی» «کە فەرقی ئەم لەگەڵ ئەو ئاسمان و ڕیسمانی بوو» «رەزا ــ ٣٣». چوون بە ئاسمانا: «کنـ.» ١- خێرا و گورج و گۆڵ و بە تووڕەیی، لە حاڵی دانیشتنەوە هەستانە سەرپێ. ٢- زۆر تووڕە بوون و ئەرز بە خۆوە نەگرتن، لە شوێنی خۆ جووڵە جووڵ و گوڕە گوڕ کردن: هەر گوێی لە قسەکان بوو وەک فیشەکە شێتە چوو بە ئاسمانا.
ئاسمان و ڕێسمان
ئاسمان و دەزوو، ووتەیێکە بۆ جیاوازی نێوانی دوو چتان لە یەکتری بەکار دەبرێ
بەین ئاسمان و زەوین
نیوار، آسمان، هَوا.
بەین ئاسمان و زەوین
ئاسمان، هەوا، حەوا. [بۆشایی]
بەین ئاسمان و زەوین
جَوَ، سَماء، هَواء، بَین السَّماءِ و الأرضِ.
سووری ئاسمان
سرخی آسمان
سووری ئاسمان
[سووربوونی ڕەنگی ئاسمان، بۆ نموونە، پاش خۆرئاوابوون]
سووری ئاسمان
نَدانَّه
سووری ئاسمان
سوورایی ئاسۆی ئاسمان.
پەڕاوێزی ئاسمان
پەڕاوێزی ئاسمان
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاسمانی
جۆرە ڕەنگێکی شینی کاڵە
ئاسمانی
شین بە ڕەنگی ئاسمان، عابی
ئاسمانی
[[ ئاسمان + ٣- ئی] ]
«ستـ.» ڕەنگی وەک ڕەنگی ئاسمان، شینێکی کاڵ. * عاسمانی.
ئاسمانی
شینی کاڵ، کەوو، وەکوو ڕەنگی ئاسمانێ. دەنگی_ ە: پیت و فەڕی ئاسمانی
سەرچاوە: نالی
ئاسمانیشی
ئەبێ بە (نوون) ێکی گیراو بخوێنرێتەوە کە ئەگەر بیکەیتەوە ببێ بە دوو نوون و ببێ بە (ئاسمان نیشی). ئەو کاتە (نیش) واتە چزوو و لێرەدا مەبەست قولاپی سەرە تەشییە کە خورییەکە یا لۆکەکەی پێوە بەند ئەکرێ و لە ئەنجامی هەڵسووڕاندنی تەشییەکەدا ئەیکا بە بەن یا بە دەزوو.

زەمانە چەرخ و، چەرخی ئاسمانیشی، فەلەک فیلکە
سەری ڕشتەی وجوودی چەندە باداویی و هەر ماوی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاسمانە
بنمیچ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاسمانە
مەڵاشوو لە ناو دەمەوە
ئاسمانە
آسمانە، سمانە، شتفت، آشکو، آشکوب، اشکو، اشکوب، پوشە، ورسیج، زمو، نزە، سغ.
ئاسمانە
پۆشە، لاسەرگە [لاژوروو]
ئاسمانە
ئاسمانە
میچی بەرز
مەڵاشووی زار، ئاسمانەی دەم
ئاسمانە
[[ ئاسمان + ە ــ ئە/١ ] ]
«نتـ.»، «سنـ.» میچی خانوو.
ئاسمانە
مەڵاشوو. بن میچ، پۆشە، لاسەرگە
ئاسمانەدەمی(هەورا)
ئاسمانەڕێ
ئاسمانەی دەم
کام، نگ، آهیانە، آسمانەی دهن.
ئاسمانەی دەم
لاسەرگ دەم. [مەڵاشووی زار]
ئاسمانەی دەم
حنک، نطع، وکف، غار، الغارالاعلی، سقف الفم.