وشەدان

سەرچاوە: نالی

حوکەما

جەمعی حەکیمە واتە فەیلەسووف و زۆرزان.

بۆ توند و ڕەقیی مەتنی مەتینی حوکەما بێ
تەدقیقی ئەمیش سیڕڕە دەبێ خوفیە ئەدا بێ

سەرچاوە: نالی

حیکەم

جەمعی (حیکمەت) ـە واتە ژیریی و زانایی. ناوی یەکێکیشە لە زانستەکان کە ئەگەر لەگەڵ زاراوەی زانستیی ئەم چەرخەدا بەراوردی بکەین، فەلسەفە و پزیشکی و فیزیا و دەروون شناسی ئەگرێتەوە.

لەکن ئەو جەوهەرە فەردە لە هەیولا نییە باس
لە حیکەم پەروەرییی بوو عەلی سینا نییە باس

سەرچاوە: نالی

خاو ی یەکەم

دژی کرژ

خاو و بێ خاوی دو زوڵفی خاوم ئەز
چاوە چاوی یەک غەزالە چاوم ئەز

سەرچاوە: نالی

دانکەندن

کینایەیه لە دەسبەردار بوون.

هەر یارێ کە ماڵانگەڕ و بێگانەیە « نالیی »
کەندوومە ددانی طەمەعی بۆس و کەناریی

سەرچاوە: نالی

داکەوێتن

داکەوێ.

چەندە خۆشە دابنیشین دوو بە دوو ئەمن و گوڵم
داکەوێتن موددەعی لەو خوارە هەروەک دەستی کەر

سەرچاوە: نالی

دلکەش

دڵگیر.

نەیستان و خەسەکزاری صونووفی شەوکەیی خاری
گەلێ خۆشتر لە سەروستان و، دلکەشتر لە بوستانە

سەرچاوە: نالی

دەم - ی یەکەم -

دەمەی ئاسنگەر، مووشەدەمە.

گاهێ دەبێ بە ڕەوح و دەکەی باوەشێنی دڵ
گاهێ دەبێ بە دەم دەدەمێنی دەمی غوروور

سەرچاوە: نالی

دەم ی یەکەم

دەمی قسەکردن.

دوێنێ چ بو دەتدا به زوبان لافی کەرامەت؟!
ئەمڕۆ نەدەمت بوو، نه دەمت بوو، نە دەمت بوو!

سەرچاوە: نالی

دەمەکەت

خوێنەکەت، ئەو خوێنەی کردت. دەمت. (دە وامەکە) ت.

هەرچەندە گوناهی دەمەکەت بارە لەسەر لێو
حەددی چییە « نالیی » کە بڵێ ماچە کەفارەت؟!

سەرچاوە: نالی

زار ی یەکەم

دەم.

گوتم: ئایا بە زاری خۆت دەپرسیی حاڵی زاری من؟
برۆی هێنایە یەک، وەک شکڵی (لا) یەعنی کە بێ زارم

سەرچاوە: نالی

زەهرفرۆش، سرکەفرۆش

کینایەیە لە ڕووگرژ و ڕووترش.

دەرحەقی من زەهر و سرکەفرۆشە بە برۆ
دەرحەقی غەیری ئەمن غەیری شەکەرخەندی نییە

سەرچاوە: نالی

سەرکەش

یاخیی و مل بەرز.

بە سەروم وت کە ڕاستە سەرکەش و بەرزی، کەچی لەرزیی:
کە فەرقیشم بگاتە ئاسمان بەندەی قەدی یارم!

سەرچاوە: نالی

سەرکەشی

یاخیگەریی.

بونیانی کیبر و سەرکەشییە طاقی کیسرەوی
دانانی ظوڵم و ڕووڕەشییە تەختی ئابنووس

سەرچاوە: نالی

سەودا ی یەکەم

عاشق.

عومرێکی درێژە بە خەیاڵی سەری زوڵفت
سەوداوو پەرێشانم و، سەودایەکی خاوە

سەرچاوە: نالی

سەکەنات

دامرکان.

حەرەکاتم سەکەنات و سەکەناتم حەرەکات
چوستە، سستیی، قەوییە ضیعف و سەریعە کەسەلم

سەرچاوە: نالی

شکەم

سک.

بێش و کەم بێ شکەم و حیرص، وەکوو طیفلی ڕەضیع
زاوییە بێشکەم و بێ شکم و بێ حییەلم

سەرچاوە: نالی

شکەنج

پێچ و لوولی زوڵف.

شکەنجی تاری پڕ میشکی تەتار و تارە، ئەمما ئەو
دوتا و، هەر تایە بارێکی لە عەنبەر ناوە زولفەینی

سەرچاوە: نالی

شکەنج

ئاڵۆزیی و باخواردن و شکانەوەی زوڵف.

شکەنجی عەرض و طوولی پێچی زوڵفت بێ سەرەنجامە
مەثەل طوولی ئەمەل، عومری خضر، زنجیری سەودامە

سەرچاوە: نالی

شەوکەتئارا

ئەوەی شان و شکۆ بەوەوە بڕازێنێتەوە، موحتەشەم

« نالیی » ئیستە تاجی شاهیی و تەختی خاقانیی هەیە
شەوکەت ئارا، موحتەشەم دیوانه، فیکرەت صائیبه

سەرچاوە: نالی

شەکەربێز

ئەوەی ئەوەندە شیرین و خۆش بێ شەکر لە بەرچاوی خەڵک ببێزرێنێ.

یا گومبەدی نەزهەتگەهی نێو باغچەسەرا بێ
ئەلوانی گوڵامێز و شەکەربێزی تیابێ؟!

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان