هەڵاوسان (یان ڕێژەی هەڵاوسان). ڕێژەی هەڵاوسان بریتییە لە ڕێژەی سەدیی بەرزبوونەوەی ساڵانەی ئاستی گشتیی نرخ. هەڵاوسانی هەرە بەرز (یان دەرئاسا) (hyperinflation) ئەو هەڵاوسانەیە كە ئێجگار زۆر بەرز دەبێتەوە (بۆ نموونە، 1000، 1 میلیۆن و تەنانەت بە ڕێژەی 1 میلیارد لە ساڵدا). هەڵاوسانی زۆر بەرز (Galloping inflation) بریتییە لە ڕێژەی سەدیی 50 یان 100 یان 200 لە ساڵدا. هەڵاوسانی لەسەرخۆ (یان نەرمەهەڵاوسان) (Moderate inflation) واتە بەرزبوونەوەی ئاستی نرخ نابێتە هۆی لەڕێدەركەوتنی زۆری نرخ و داهاتی ڕێژەیی.

نیونجی نرخی باج. سەرجەم باجە كە بەسەر سەرجەم داهاتدا دابەش دەكرێت، هەروەها پێیشی دەڵێن ڕێژەی باجی كاریگەر (effective tax rate).

ڕێژەی ئاووتپووت-سەرمایە. لە تیۆریی گەشەی ئابووریدا واتە ڕێژەی سەرجەم بڕی سەرمایەی بەردەست لە بەرامبەر GDPی ساڵانەدا.

ڕێژەی كۆجێیەتی. واتە ڕێژەی سەدیی سەرجەم بەرهەمی پیشەیەك كە بۆ گەورەترین كۆمپانیاكان هەژمار دەكرێت. شێوازێكی زۆر باو ڕێژەی كۆجێیەتیی چوار كۆمپانیایە و بریتییە لە هەژماركردنی ڕێژەی بەرهەمی پیشەیەك بۆ چوار كۆمپانیای هەرە گەورەی پیشەكە.

ڕێژەی هەڵاوسانی بنەكی (كرۆك). ئەو هەڵاوسانەیە كە لە پاش لابردنی كاریگەریی ڕەگەزە ناجێگیرەكانی وەك نرخی خۆراك و وزە دەمێنێتەوە. ئەم چەمكە زیاتر لە لایەن بانكیی ناوەندییەوە لە كاتی بەئامانجكردنی هەڵاوساندا بە كار دەهێنرێت.

ڕێژەی داشكاندن، ڕێژەی سوود (ڕێژەی سوود یان ڕێژەی سوودی بانكی فیدراڵ ڕزێڤ). (1) ئەو ڕێژە سوودەیە كە بانكی فیدراڵ ڕزێڤ (بانكی ناوەندی) لەسەر ئەو قەرزانەی دادەنێت كە بە بانكە بازرگانییەكانی دەدات. (2) ئەو نرخە (یان ڕێژەیە) كە بۆ هەژماركردنی بەهای هەنووكەیی هێندێک دارەت بە كار دەهێنرێت.

ڕێژەی باجی كاریگەر. سەرجەم ئەو باجەیە كە ڕێژەیەكە لە سەرجەم داهات یان دەفری باج (بنەمای باج، tax base)، پێیشی دەڵێن ڕێژەی نێونجی باج (average tax rate).

نرخی دراوگۆڕینەوە. سەیری نرخی دراوگۆڕینەوەی بیانی بكەن.

سیستەمی نرخی دراوگۆڕینەوە. واتە ئەو یاسا و ڕێسا و ڕێوشوێن و دامەزراوانەی كە كردار پێدانی نێوان وڵاتان ڕێك دەخەن. لە ڕووی مێژووییەوە، گرنگترین سیستەمەكانی نرخی دراوگۆڕینەوە بریتین لە: سیستەمی دراوگۆڕینەوەی ڕێسای (ستەندەری) زێڕ، سیستەمی بریتۆن ودز و سیستەمی دراوی گۆڕینەوەی نەرمی ئێستا.

هەڵاوسانی چاوەڕێكراو، چەسپاو. پڕۆسەی بەردەوامی هەڵاوسانە و ئەو كاتە ڕوو دەدات كە پێشبینی بكرێ هەڵاوسان بەردەوام دەبێ و گرێبەست و لێكدانەوەكانی خەڵك (پێشبینییەكانی خەڵك) بەپێی ئەم ڕێژەی هەڵاوسانە بێت.

ڕێژەی سوودی فیدراڵ. ئەو ڕێژە سوودەیە كە بانكەكان لە بەرامبەر بەكارهێنانی یەدەگی بانكەكان بۆ ماوەیەكی كورت (overnight) بە یەكتری ئەدەن.

نرخی دراوگۆڕینەوەی جێگر. سەیری نرخی دراوگۆڕینەوە بكەن.

نرخی دراوگۆڕینەوەی نەرم. ئەو سیستەمەی نرخی دراوگۆڕینەوەی نێوان وڵاتانە كە بەپێی لایەنەكانی بازاڕی تایبەتی دەگەڕێ (بۆ نموونە، بە هۆی خواست و خستنەڕووەوە) و حکومەت لە دانانی نرخ یان ڕەچاوكردنی شێوازێكی نرخی دەراوگۆڕینە دەستوەردان ناكات و هێندێک جار بەم سیستەمە دەڵێن نرخی دراوگۆڕینەوەی گەڕا (floating exchange rates). ئەگەر حکومەت هیچ چەشنە دەستوەردانێك لە بازاڕی دراوگۆڕینەوەدا نەكات، ئەوا بەم سیستەمە دەڵین سیستەمی نرخی دراوگۆڕینەوەی گەڕای پاك (pure flexible exchange-rate systems).

نرخی دراوگۆڕینەوەی گەڕا. سەیری نرخی دراوگۆڕینەوەی نەرم بكەن.

نرخی دراوگۆڕینەوە. ئەو نرخەیە كە وڵاتێك دراوەكەی بە دراوی وڵاتانی تر دەگۆڕێتەوە. بۆ نموونە، ئەگەر 10 پێزۆی مەكسیك بە 1 دۆلاری ئەمەریکا بكڕی، ئەوا نرخی دراوگۆڕینەوە بۆ پێزۆ دەبێتە 10. ئەگەر وڵاتێك نرخی دراوگۆڕینەوەكەی دیاری بكات و هەوڵ بدات ئەو نرخە ڕابگرێت، ئەوا سیستەمی دراوگۆڕینەوەی جێگیری هەیە. ئەگەر نرخی دراوگۆڕینەوە بە هۆی خواست و خستنەڕووی بازاڕەوە دیاری بكرێت، ئەوا پێی دەڵێن نرخی دراوگۆڕینەوەی نەرم.

ڕێژەی كۆجێیەتیی چوار كۆمپانیا. سەیری ڕێژەی كۆجێیەتی بكەن.

ڕێژەی سوود. ئەو نرخە یان ئەو بڕە پارەیە كە لە بەرامبەر پارەی قەرزكراودا بۆ ماوەیەكی دیاریكراو دەدرێت، كە بە گشتی بەپێی ڕێژەی سەدیی ساڵانە دەخرێتە ڕوو. كەواتە، ئەگەر ڕێژەی سوود ساڵانە 10% بێت، ئەوا لە بەرامبەر 1000 دۆلار قەرزدا، دەبێ ساڵانە 100 دۆلار سوود بدرێت.

ڕێژەی بەشداری هێزی كار. ڕێژەی ئەو كەسانەی دەكەونە ناو هێزی كارەوە لە بەرامبەر گشت دانیشتوانی 16 ساڵ و سەرەوەی 16 ساڵدا.

نرخی دراوگۆڕینەوەی كارگێڕیكراو. سیستەمێكی نرخی دراوگۆڕینەوەیە كە لە ئێستا زۆر باوە و بە كار دەهێنرێت. لەم سیستەمەدا، وڵات جاروبار بۆ جێگیركردنی دراوەكەی دەستوەردان دەكات، بەڵام نرخێكی جێگیر و بەرامبەر (parity) ڕاناگەیەنێت.

ڕێژەی باجی سنوورەكی. تایبەتە بە باجی داهات، ڕێژەی دوایین دۆلاری داهاتە كە بۆ باج دەڕوات. ئەگەر سیستەمی باج هەڵكشێن بێت، ئەوا ڕێژەی باجی سنوورەكی زیاترە لە ڕێژەی نێونجی باج (average tax rate).