تیۆریی كاغەزە بەهاداراە داراییەكان، تیۆریی وەبەرهێنانە لە كاغەزە بەهادارە داراییەكان. تیۆرییەكی ئابوورییە باسی ئەوە دەكات چۆن وەبەرهێنی ژیر سامانەكەی لە نێوان دارەتە داراییە جیاوازەكاندا تەرخان دەكات؛ ئەمەش واتە، چۆن سامانەكەی لە ''كاغەزی بەهاداری داراییدا، portfolio''دا دادەنێت.

باجی سەر داهاتی كۆمپانیا. ئەو باجەیە كە ساڵانە دەخرێتە سەر پوختەی داهاتی كۆمپانیا.

كۆمپانیای هاوپشك (خاوەنپشك). تەرزێكی ڕێكخستنی باوی ئیشوكارە لە ئابووریی سەرمایەداریی ئێستادا. كۆمپانیا ئەو یەكەیە كە تاك یان كۆمپانیای تر خاوەندارێتی دەكات. وەك چۆن تاك مافی هەیە ئەم كۆمپانیاش لە فرۆش، كڕین و گرێبەستدا مافی هەیە. لە ڕووی یاساییەوە جیاوازە لەو كەسانەی كە خاوەندارن و بەرپرسیارێتیی سنوورداریان هەیە.

هەناردە. واتە بەرهەمهێنانی شمەك و خزمەتگوزاری لە ناوخۆدا و فرۆشتنی بە وڵاتانی تر. ئەمەش بازرگانیی شمەك (وەك ئوتۆمبیل)، خزمەتگوزارییەكان (وەك گواستنەوە) و سوودی قەرز و وەبەرهێنان دەگرێتەوە. هاوردە پێچەوانەی هەناردەیە كە شمەك لە وڵاتانی ترەوە هاوردە دەكرێت.

هاوردە. سەیری هەناردە بكەن.

مەیلی سنوورەكیی هاوردە (〖MP〗_m). لە ئابووریی تەڤدا بەرزبوونەوەی بەهای هاوردەیە بەپێی دۆلار (پارە) كە لە ئەنجامی بەرزبوونەوەی هەر دۆلارێكی بەهای GDPیەوە سەرچاوەی گرتووە.

پوختەی هەناردە. لە حیسابی بەرهەمی نیشتمانیدا بریتییە لە بەهای هەناردەی شمەك و خزمەتگوزاریی كە بەهای هاوردەی شمەك و خزمەتگوزاریی لێ كەم دەكرێتەوە.

تێچوونی دەرفەتی لەکیسچوو. بەهای باشترین ئەلتەرناتیڤی بەكارهێنانی شمەكێكی ئابوورییە. وادابنێن باشترین ئەلتەرناتیڤی بەكارهێنانی ئەو سەرچاوانەی بۆ دەرهێنانی یەك تۆن خەڵووز بەگەڕ خراون، بەرهەمهێنانی 10 بووشڵ گەنم بێت. كەواتە تێچوونی دەرفەتی لەکیسچووی یەك تۆن خەڵووز، 10 بووشڵ گەنمە كە دەكرا بەرهەم بهێنرێت، بەڵام بەرهەم نەهێنراوە. تێچوونی دەرفەتی لەکیسچوو بە تایبەتی بۆ دیاریكردنی بەهای ئەو شمەكانەی بەسوودە (بەكەڵكە) كە ناخرێنە بازاڕ، وەك تەندروستی یان سەلامەتیی ژینگە (such as environmental health or safety).

باجی هەڵكشێن، ڕێژەیی و داكشێن. باجی هەڵكشێن ئەو باجەیە كە زیاتر دەخرێتە سەر خەڵكی دەوڵەمەند، باجی داكشێنیش بە پێچەوانەیە. بە وردی، ئەو باجە هەڵكشێنە كە ڕێژەی نێونجی باج (بۆ نموونە، باجی دابەشی داهات) ئەو كەسانە زیاتر بێت كە داهاتیان زیاترە، باجی داكشێنیش ئەو باجەیە كە لەگەڵ داهاتی بەرزتردا ڕێژەی نێونجی باج دادەبەزێت، باجی ڕێژەیش ئەو باجەیە كە ڕێژەی نێونجی باج بۆ گشت داهاتەكان یەكسانە، واتە بە یەك ڕێژە باج دەخرێتە سەر گشت داهاتەكان.

باجی ڕێژەیی. سەیری باجی هەڵكشێن، ڕێژەیی و داكشێن بكەن.