تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیتمینان دان
[[عا.: اطمئنان + کو: دان]]
(مست. مت.) ١- خاترجەم کردنی کەسێک یا کۆمەڵێک، دڵنیا کردن. ٢- ئەمین کردنەوەی کەسێک لە مەترسی.
ئیتمینان هەبوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) تم: ئیتمینان کردن.
ئیتمینان کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) باوەڕ کردن بە کەسێ، دڵنیابوون، خارەجەم بوون. )ئیتمینان هەبوون.
ئەمیندار
[[ئەمین +دار]، [عا. کو.]]
(نفا. سفا.) کەسێکی شتێکی بە ئەمانەت لەلا دابنێن، بۆ ڕاگرتن و پاراستن و چاوەدێری کردنی. مام عەولای سەوزیچی ئەمینداری باغی مکایلی بوو.
ئەمینداری
[[ئەمیندار+ئی]]
(حمس.) پیشەی کەسێک کە خەڵک شتی بە ئەمانەت لا دانێن. بە ئەمینداری لە ماڵەکەیان دانیشتووە، بە ئەمینداری ناردوویانەتە سەر خەرمان.
ئاخرەمین
[ [ئاخر + ٢- ئەم + ئین]، [عا. کو.] ]
«ستـ.» تمـ: ٣- ئاخر.
ئامین
[ [= عا، له‌عیبری وه‌رگیراوه]‌]
وشەیەکە پاش دوعا و پاڕانەوە لە خوا، دەیڵێن مانای: دوعاکە قبووڵ که، مەبەستەکە پێک بێنه، با وا بێ. تێبــ. ــ ئەم وشەیە دەگەڵ ئیسلامەتی هاتۆته ناو زمانی کوردییەوە و بە شێوەیێکی تایبەتی پاش خوێندنی «فاتیحا» دەکوترێ، مەسیحییەکانیش پاش نوێژ و دوعای خۆیان «ئامێن» دەڵێن.
ئەسکەنجەمین
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئەسکەنجەبین.
ئەمین
[[=عا.: ئەمین]]
(س.) ١- ڕاست و دروست، دەس پاک. شاگردێکی ئەمینە بە ئانقەست پووڵمان فڕێ داوە هەڵی نەگرتووە. ٢- حاڵی ڕێگاوبان کە ترسی دز و جەردە و خراپەی تری لێ نەکرێ، حاڵی شوێنێکی پیاو ترسی ئەوەی نەبێ لەوێ شتێکی بەسەربێ یا تووشی بەڵایەک ببێ. رێگا زۆر ئەمینە شەویش هاتوچۆ هەیە، جێگای وایە ئەمین هەر نابێتەوە شەیتانیش شکی ناکا. ٤- بارگینی ئارام و لەسەرخۆ. کوڕە وەیسە وڵاغێکی ئەمین بۆ میرزا زین کەن.
ئەمین کردنەوە
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- ترس ڕەواندنەوەی کەسێکی (لەبەر هەرچی بێ) ترسابێ و خۆی شاردبێتەوە یا هەڵاتبێ. دزەکانیان ئەمین کردەوە پاشان گرتیانن، دە بچن ئەو کورە ئەمین کەنەوە با بێتەوە. ٢- (مج.) گرتنەوەی بارگین و ئێستری بەرهەڵ بوو.
بەندەمین
[[2- به‌ن+ده‌م+2-ئین]]
«نت.»، «مک.»، بەنێکه «د ەمبێن» ی زاری گاگێرەی پێ دەشاخی دەبە ستن.
بەهەشتی ڕووی زەمین
1- «کن» تم: بە هەشت /2. 2- هێندێ جێگای د ەستکردی ئادەمیزاد کە خۆیان ناوی بەهەشتیان لێناوه تێبــ.ینی: دەسا ڵاتدارانی پێشوو باسی بەهەشتیان بیستووه، هێندێکیان که لافی خودایەتییان لێداوه بۆ بەربەرەکانی دەگەڵ بەهەشتی خوا و هێندێکیشیان بۆ کەیف و ڕابواردنی خۆیان ئیلهامیان لەو قسه وەرگرتوەه و لاسایان کردۆتەوه و جێگایەکی خۆش و ڕازاوەیان دروست کردووه و ناویان ناوه بەهەشت::بەهەشتی شەدداد.
١-ئەمین بوون
[[عا. کو.]]
(لە کەسێ، لە شوێنێ، لەخۆ) (مست. لا.) ١- نەترسان. ئەوە هێندە لەو شوێنە ئەمیین وا پاڵتان لێ داوەتەوە؟ ٢- دڵنیابوون، خاتر جەم بوون. لەم زەمانەدا نابێ پیاو لە کەس ئەمین بێ، ئەمین بە ئەو کوڕە من بیناسم درۆت لەگەڵ ناکا. ٣- (مج.) دەخۆڕادیتن، بەخۆڕاپەرموون، بڕوا بە توانای خۆ هەبوون بۆ جێبەجێ کردنی کارێک.
٢- ئەمین بوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) دەس پاک بوون، دز نەبوون. کوڕم پیاو کە ئەمین بوو دەبێتە شەریکی خەڵک.