تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیمامە
[[عا.: ئیمام + کو: ئە]]
(نت.) دەنکە مووروێکی درێژۆکەیە بە سەری تەزبیحەوە دەکرێ. * ئیمام.
ئیمامەت
[[عا.: ئیمامر]]
(نمس.) تم: ئیمامەتی.
ئیمامەتی
[[عا.: ئیمام+ کو: ئەتی]]
(نمس.) ١- پێشەوایی و ڕابەری کاروباری دینی موسوڵمانان. قوربان ئەو ڕەمەزانە تەشریف بێنە ئیمامەتییەکمان بۆ بکە. ٢- یەکێکە لە ئەرکانی ئیمان لە ئایینی شیعەدا *ئیمامەت.
ئیمان
[[=عا.: ئیمان]]
(نا.) تم: ئیمان. تێبــ.- ئەم وشەیە کە دەگەڵ بڵاو بوونەوەی ئیسلامەتی لە کوردستانا هاتۆتە ناو زمانی کوردی هەندێ جار دەنگ بزوێنەکەی (ی) هەروەک عەرەبییەکەی درێژە و هەندێ جارانیش ( بە تایبەتی لە تەرکیبدا) کورت دەبێتەوە و دەبێتە (ژیر=کەسرە)، بۆیە وەک وشەیەکی تەنیا (ی)ەکەی بە درێژ (ی) داندراوە و لە شوێنی خۆی نووسراوە.
ئیمان
[[=عا.: ئیمان]]
(نا.) باوەڕ، بڕوا (دینی و کۆمەڵایەتی) ((...زوڵمی دنیای داگرتووە خوا ڕەحم بە ئیمانەکەمان بکا. (قزڵجی:پێکەنین-٦٦). ((فەرمووی نیشانەی تێکچوونی جیهان)) ((بێ باوەڕییە و زەعیفی ئیمان)) (پیرەمێرد-٢٥٦). خوا ئیمانت داتێ، ئیمانت سڵامەت بێ، ئیمانت لێ نەستێنێ، ئیمانم بە خەباتی میللەتی ککورد بەقەوەتە.
ئیمان هێنان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- پەیدا کردنی باوەڕی بە ڕێ و شوێنی دینی یا بیروباوەڕێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی (بەگشتی). ٢- موسوڵمان بوونی یەکێکی غەیرە موسوڵمان (بەتایبەتی).
ئیماندار
[[ئیمان + دار]، [عا. کو.]]
(سفا.) تم: ئیماندار.
ئیماندار
[[عا. کو.]]
(سفا.) کەسێکی باوەڕی بە دینی ئیسلام هەبێ. خوا عافووی کا ئیشاڵڵا لە ڕێزی ئیماندارانە و دەچێتە بەحەشتێ. ٢- کەسێکی باوەڕی (بە هەرچییەکی بێ) بەهێز بێ.
ئیهتیمام پێدان
[[عا.: ئیهتیمام + کو: پێدان]]
(مست. لا.) بە تەنگەوە بوون، بە توند گرتن، بە هێند گرتن خۆ پێوە ماندووکردن، دەخەمدا بوون (بە شتێ، بە کەسێ، بە کارێ...).
ئیهمال
[[=عا.: ئیهمال]]
ئیهمال کردن
[[عا. کو.]]
ئیکمال بوون
[[عا.: ئیکمال + کو: بوون]]
(مست. لا.)، (کعر.) لە ئیمتحانا لە یەک یا چەند دەرس دەرنەچوون و ناچار بە ئیمتحان دانەوەیان بوون.
ئێمەمانان
[[ئێمە + مان (ئم: وێچووواندن) + ئان]]
(نت.)، (کعر.) خەڵکی وەک (ئێمەئەوانەی وە ئێمە دەچن، ئەو کەسانەی حاڵیان وەک حاڵی مەیە. *(مک.) مەمانان. ئێمەومانان. (سن.) ئێمەگەل.
ئێمەومانان
(نت.)، (کعر.) تم: ئێمەمانان.
ئێوەمانان
[[ئیوە + مان (ئم: وێچواندن) + ئان]]
(نت. کعر.) ئەوانەی وەک ئێوەن. * (سن.) ئێوەگەل.
ئەزمان
[[پهـ: ئوزڤان]]
«نا.»، «مەنگوڕایەتی، بکـ.» تمـ: زمان. «جنو.» زوان.
ئەمانە
[[١-ئەمان + ٢- ئە/٢]]
(ز.) زەمیری ئیشاڕەیە. ((... ئێمە ئەمانە بە خۆ ئەزانین و لە خۆمانیان جیا ناکەینەوە...)) (بلە؛ ژان-١٥٨) *(مک.) ئەوانە.
ئەمانەت
[[=عا.: امانە]]
(نمس.) ١- ڕاستی و دەست پاکی. ٢- تم: ئامانەتی. ((زۆر کەم ئەمێنێ نوێژ و جەماعەت)) ((لە ئەمانەتیش ئەکەن خیانەت)) (پیرەمیرد-٢٥٧) ٣- (مج.) گیان، ڕووح. خوا هەروەختێ حەزی کرد با ئەمانەتی خۆی بەرێتەوە.
ئەمانەتی
[[عا. کو.]]
(نا.)، (مک.) تم: ئامانەتی.
ئەماڕەت
[[=عا.: امارە]]
١- (نمس.) حوکمداری کردن، میرێتی کردن... دەوری ئەماڕەت لە کوردستان مێژووی تایبەتی هەیە. ٢- (نا.) ئەو مەڵبەندەی دەبەردەستی میرێک دایە، *میرنشین. ئەماڕەتی بۆتان، ئەماڕەتی سۆران.