تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئەفسانە
«نا.» ۱- چیرۆکێکی ڕووداوی کۆنی وا بگێڕێتەوە نەچێتە مێشکەوە و ئاقڵ نەیگرێ٭حەکایەت، داستان، نەقڵ، «هو.» ڕاز، هەقایەت. ۲- «مجـ.» قسەی ناڕاست، قسەیەک بە مەبەستی خەڵەتاندن بکرێ. «مێهری ڕوخی زیبات، بە ئەفسانەیی زاهیر» «دەرناچێ لە دڵ، زەحمەتی بێهۆدە چ لازم» «ئەدەب: گمـ- ۵۹» «نەا، ئەو دەبدەبە و، سەر ئەو سەراوە» «ئێستە ئەفسانە و نەخشی سەراوە» «پیرە مێرد- ۱۲۵» «شەش مانگ بەم ئەفسانەگلی دامەوە لای خۆی» «نەمزانی ملم بشکێ تێدا چووم زەرەرم کرد» «ڕەزا- ۱۳»
ئەفسووس
[[پهـ: ئەپەسۆس]]
«نا.» داخ و حەسرەت، حەیف. «سەد هەزار ئەفسووس بۆ ئەهلی بیلادی مە ئەدەب» «قەت نەبوو فەرقی بکەن، کێ زەڕگەرە، کێ کوورەتاب» «ئەدەب»
ئەفسووس خواردن
«مستـ. لا.» ئاخ هەڵکێشان و خەم و خەفەت خواردن بۆ شتێک کە لە دەست چووبێ، با کەسێکی مردبێ یا بۆ ڕووداوێکی ناخۆش.
ئەفسوون
[[پە: ئەفسۆن]]
«نا.» ۱- ئەو قسانەی جادووباز لەبن لێوەوە دەیکا ٭ئیسم/۲. ۲- قسە یا ئەدا و ئەتوارێک کە پیاو لە خشتە دەبا و هەڵی دەخەڵەتێنێ. «هەزار ئەفسوون و جادووی پێوە ئاوێزانە ئەم ڕیشە» «ڕەزا- ٤٦»
ئەفسوون خوێندن
(مست. لا.) ١-ورتەورت کردنی سیحرباز لە ژێر لێویەوە. ٢- (کن.) قسەی لووس کردن.
ئەفسوونباز
[[ئەفسون+باز (ری. فع.)]]
(سفا.)، (سن.) ١- کەسێکی کاری ئەفسوون کردن بێ. ٢-خەڵک خەڵەتێن *جادووباز، سیحرباز،فێڵباز،ئەفسوونگەر.ئەفسوونساز.
ئەفسوونبازی
[[ئەفسوونباز+ئی]]
(حمس.) ١- بەکارهێنانی سیحر و جادوو. ٢-خەڵەتان و لە خشتەبردنی خەڵک بە قسەی لووس. *ئەفسوونسازی،ئەفسوونگەری.
ئەفسوونساز
[[ئەفسوون+ساز (ری. فع.)]]
(سفا.) تم: ئەفسوونباز.
ئەفسوونسازی
[[ئەفسوونساز+ئی]]
(حمس.) تم: ئەفسوونبازی. ((خوسرەو ڕەزاشەن بە ئەفسوونسازی)) ((بەدەس شاپوور بدەرۆم بازی)) (خانا-٣٢٩)
ئەفسوونگەر
[[ئەفسوون+گەر (پب.)]]
(نفا. سفا.) تم: ئەفسوونباز. ((خەستەیی موژگان خەدەنگێکم، نیگاهی دڵبەرە)) ((بەستەیی گیسوو کەمەندێکم، دەڵەی ئەفسوونگەرە)) (ئەدەب)
ئەفسوونگەری
[[ئەفسوونگەر+ئی]]
(حمس.) تم: ئەفسوونبازی.
١-ئەفسەر
[[پە. ئەپیسەر]]
(نا.) تانجی پاتشایان، کڵاوێکی شایان بە گەواهێرات دەیڕازێننەوە و لەسەری دەکەن. ((بە ڕەفتار جە باد سەبووک خێز تەرەن)) ((شاییستەی شاهان ساحێب ئەفسەرەن)) (خانا-٤٨). تێبــ.- ((لە ئاوێستایی (ئەئیوی) پێشبەند (= لە،لەسەر)+٠سەرە)=سەر، یەعنی: ئەوەی لەسەری دەکەن... تم:هەوسار)) (معین: بورهان. ج-١-١٤٨).
٢-ئەفسەر
(نا.)، (تب.) ئەو کەسەی لە ئۆردووی دەوڵەتاندا، دەرەجەی لە (ناییب زابت) بەرەژوورە. ((...باپیرئاغا بە کا حسێنیدا وەڵامێکی زۆر توند و تیژی بۆ ئەفسەری عوسمانی ناردەوە...)) (قزڵجی" پێکەنین- ٤٣) تێبــ.- ئەم وشەیە لە فارسیڕا هاتۆتە ناو زمانی کوردی (فەرهەنگستان) لە (ئوفیسیە)ی فرەندی و (ئۆفیسەر)ی ئینگلیسی وەرگرتووە. (تم: معین. فەرهەنگ. ج١-٣١٦)، ئەوانیش لە (ئۆفیسیۆم)ی لاتینی بە مانای (فەرمانبەری گشتی)یان وەرگرتووە (تم: لاڕووس-٦٣٤) *(کعر) زابت، زاووت. (کئێر.) گەورە.