تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئێختەرمە
[[تو.]]
(نا.) ١- چەک و کەلوپەلی دوژمن کە پاش کوشتنی دەستی بە سەردا دەگیرێ (معین: فەرهەنگ، ج١-١٦٦). (( بە دوو نیران چوار سواری دە چەلییانم کردوون ئێختەرمە)) (تحفە: ج٢-١٨٣). *یەختەرمە. ٢- ئەسپێکی سوار بە دوو خۆیدا دەکێشێ. *یەدەگ.
ئەختەر
[[فر.]]
«نا.» ۱- تمـ: ئەستێرە. «عالەم بە یەکا دێن و دەچن هەر وەکوو مەحشەر» «یەک یەک بە مەسەل مانگ و یەکێ هەر وەکوو ئەختەر» «قانیع: گوڵاڵەی مەریوان_۳۰» ۲- ناوە بۆ ئافرەتان.
ئەختەر شناس
«سفا.» تمـ: ئەستێرە ناس. «جەو دما ئەسحاب «زیج» و «ئوستوڕلاب» » «ئەختەرشناسان ئەڕستوو خیتاب» «خانا_۲۰»
ئەختەر شناسی
«حمسـ» تمـ: ئەستێرە ناسی.
بەختەبەران
[به‌خت/1+3-ئه/2+به‌ران]
نت.» بەرخێکه له دوو ساڵ گە ورە تر بێ و خاو ەنی هەڵیبژاردبێ له دوا ڕۆژا ببێته «بەران»، بەڵام هێشتا نەزانێ لەکاتی خۆیا بۆ «بەران» د ست دەدا یان نا.
بەختەوەر
[ به‌خت/1و 2+ئه‌وه‌ر]]
ست. مک.» خاو ن بەخت، کەسێ بەختی هەبێ.:: منداڵی بەختەوەرییه * «کعر.» بەختیار.
بەختەوەری
[[به‌ختەوەر+2-ئی]]
حمس.» تم: بەختیاری /1.
ئیختە
[[تو.]]
(س.) ١- ئەسپێکی گونیان دەرهێنابێ (خەساندبێتیان). ٢- (مج.) پیاوی غللوور و بە گوڕەگوڕ کە هەڵسوکەوتی بە ڕمبەڕمب و زرموکوت بێ. ٣- (نمف.) (ئیختە کراو)ە کە کورت بۆتەوە. *یەختە، ئێختە.
ئێختە خان/نە
[[تو. کو.]]
(نت.) ١- تەویلەیەکی تایبەتییە کە لە سەردەمی دەربەگایەتیدا پاتشا و میر و بەگان بۆ ئەسپە یەختە کراوەکانی خۆیان تەرخانیان دەکرد. ٢- موتڵەقی تەویلە. ((دەچوو ئیختەخانان دەری دەهێناوە جوانوولێکی نۆزینی سێ ساڵی)) (تحفە: ج٢-١٩٦)، ((لە بۆ ئیختەخانەی ڕاکێشاوە))، (تحفە: ج٢- ١٦٥). ٣- ناوی دێیەکە لە موکریان و شانی سەرخاسە. *یەختەخان (خانە)، ئێختەخان (خانە).
ئێختە کردن
[[تو. کو.]]
(مست. مت.) ١- دەرهێنانی گونی ئەسپ (بە تایبەتی) و هەر حەیوانێکی تر ( بە گشتی). ٢- (مج.) بەیدەست کردن، ژێردەست کردن، هێنانەبەربار، ڕام کردن، لە هەڕ و گیف و گوڕەگوڕ خستن. هەر دەڵەی ئیختەیان کردووە هەرا و هۆریای جارانیان نەماوە. * یەختە کردن، ئێختە کردن، خەساندن.
ئێوارە وەختە
[[ئێوارە وەخت + ئە]]
تم: ئێوارە وەخت. ئێوارە وەختێکی درەنگ بە دێر و ژوانەوە گەڕایەوە ماڵێ.