(نت.) موتڵەقی ئاوێ کە لە باران پەیدا دەبێ. ٢- ئاوی باران کە لە شوێنێکدا کۆبووبێتەوە.

(مست. لا.) بوونە هۆی هاتنەخوارەوەی باران. ٢- بەردانەوەی یەک لە دوای یەکی (چەشنی باران) شتێک بەسەر جێگایەک یا کەسێکدا ((باران باراندت خوێیەکەت شووشتمەوە، تەرزە باراندت کەرەکەت کووشتمەوە، چراخ هەڵمەکەی خۆم ئەدۆزێتەوە)) (فۆلکلۆر).

١- (ست.) هەرچی و هەرشتێکی پێوەندی و نیسبەتی دەگەڵ (باران) هەبێ. ((موبەددەل بوو بە چەندین لەحزە ئاوی سافی بارانی بە یەک دەریایی عوممانی کە هیچ تاریخ نیشان نادا)) (مەلا مارفی کۆکەیی). ٢- (نت.) سەربەرگێکە ئاو دانادا و ڕۆژانی بەفر و باران دەبەردەکرێ. *(کعر.) مشەمما.

نت.»، «سیم.» تم: بووکه بە بارانه.

نت.»، «مک.»، «سیم.» داوەڵێکه لەکاتی بێ بارانیدا منداڵان دوو داران ڕاست و چەپ لێک دەبەستن و پەڕۆ و پاڵی پێدا د دەن به جۆرێ شێوەی ئاد میزاد بدا و به ماڵانەوه دەیگێرن و ئەو گۆرانیه دەڵێن: «بووکه بە بارانی دەوێ، ئاوی بن دە غڵانی دەوێ، دەرزی کچۆڵانی دەوێ». و چوونه بەر هەر ماڵێک جامێ ئاو بەسەر خۆیان و بووکیاندا هەڵدەپڕژێنن و دیاریەکیشیان دەدەنێ. لە کوردەواری بڕوایان وایه کە ئە م کارە دەبێته هۆی ئەوەی باران ببارێ. *» سیم.» بووکەبارانێ. «سن.» وە وڵه بارانێ.

(کن.) بە هەر بارێکدا بێ هەر زیان دەبینێ، کارێکی لە هەموو سەرێکەوە زەرەربێ.

(نت.)، (مک.) ١- تم: باران. ٢- هەوایەکی گۆرانی کوردییە. ((بارانە و بارانە، هەوای بارانەی تازە...)).

(نت.) ١- پارەیەکە کاروانسەرادار و خانچی لەو (بار)انەی دەستێنن کە بۆ ماوەیەک (شەوێ یا زیاتر) لە (خان)ەکانیان دەخرێن، بەپێی ژمارەی (بار)ەکان و ئەو (شەو)انەی دەمێننەوە زیاد و کەم دەکا. ٢- باجێکە دەربەگ و دەسەڵاتداران بە ژمارەی بار لەو کاڵانەیان دەستاند کە بە مەڵبەندی دەسەڵاتیاندا تێدەپەڕی.

«نتـ.» هەوایەکی گۆرانی کوردییە. □ «ئەی خودا لەم ئاگربارانە، ئەی خودا لەو ڕێزە خاڵانە، یار بەبێ تۆ مالم وێرانە». «فۆلکلۆر».

«نتـ.»، «کنـ.» ١- گەرمای بێ ئەندازە. ٢- دابارینی گوللە لە شەڕدا، دەستڕێژ کردنی چەند کەس وێکڕا.

«مستـ. متـ.» بۆمبا، گوللە تۆپ و تفەنگ و هەرچی لەم بابەتە بێ بە سەر جێگایەک یا کەسێکدا بەردانەوە.

«نت» بایەکی بارانی دەگەڵ ببارێ::هەڵیکرده با و بارانێکی نەبێتەوه.

«مست. مت.» بەردانەوەی یەک لەدوا یەکی بۆمبابەسەر شوێنێکدا.

«مست، مت.» تم: بەردەباران کردن. «خۆم بە خۆمم کرد، بەردبارانم کەن، ئامۆزاگیان.» «فولکلۆر» .

«نت.» تم: بەردە باران.

«نت.» جۆره سزایەکە بۆ تاوانباران له کۆنەوه له کۆمەڵگاکانی ئادەمیزادا باو بووه. «عا.» ڕەجم. * سەنگەسار. 2- تم: بەرده باران کردن/2.

«مست. مت» 1- تاوانبارێک بەم «سزا» یه گەیاندن. تێبــ.ینی: ئەم کارە بەشێوەی جیاجیا ئەنجام دراوه، لە هێندێک کۆمەڵکاگانی ڕۆژهەڵاتا، کابرای تاوانباریان هەتا ناو قەد لە زەوی گرتووه و دەستیان کردووه به بەرد تێگرتنی هەتا مردووه. له هێندێکیشیان له دەشتاییەک ڕایان گرتووه و خەڵکیان لەدەوری کۆ کردۆ تەوه و بە هەر لایەک ڕای کردبێ بەردی پێدادراوه.*سە نگسارکردن. 2- زۆر بەرد بە جێگەیێک دان و تێبــ.ینی: ئەم کاره ب ە نیازی تووڕە کردن و سوکایە تی بەسەر خاوەنی جێگەکە هێنان دەکرێت.