تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
شیرینی نوێ
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 482
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بڵاوه پێ کردن
[[بڵاوه +پێ «به+ی» + کردن ]]
«
مست
.، مت.»
به
کۆمەڵێ
خەڵک
لێکتر
یا
له
شوێنی
دوور
خستنەوه.::
پۆلیس
خۆ
پیشاندانەکەی
بڵاوه
پێکرد. لەشکەرەکەیان
بڵاوه
پێکرد.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بڵاوه کردن
«مست. لا.»
به
ولاولادا ڕۆیشتنی کۆمەڵێ
خەڵک
که
له
شوێنێکا
کۆ
بووبنەوه::
کابرا
قسەکانی هێنده
بێ
ڕێ
وجێ
بوون
خەڵکەکه
زوو
بڵاوەیان کرد.*
بڵاوەلێکردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بڵاوکراوه
«نمف.»، «تت» نشریات، منشورات. تێبــ.-
ئەم
وشەیه
تەنیا
له
کاروباری
سیاسی
و
چاپ
کردنی کتێبــ. و ڕۆژنامه و....
بەکار
دێت
، و
دەبێ
له
مەسدەرهی
تێکەڵی
«
بلاو
کردنەوه» داتاشرابێ،
بۆیه
د ەبێ ئەسڵەکەی «
بڵاو
کراوەوه»
بێ
و
لەبەر
ئەوەی
بەم
شکڵه
لە
سە
ر
زمان
قورسه،
هەر
زۆر
زوو
بە
چەند
ساڵێک
خۆی
کورت
بۆتەوه و
پیاو
وادەزانێ
که
له
مەسدە ر ەکەی «
بڵاو
کردن
» داتاشراوه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆمبا هاوێژ
[[بۆمبا+هاوێژ «هاویشتن» ]]
«
نت
.، ست.»، «
نت
.» فڕۆکەی
شەڕ
که
«
بۆمبا
» هەڵدەگرێ و
بە
سەر
شوێنێکدا بەردەداتەوه «بۆمبارانی
دەکا
». تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه
ئەگەر
بەتەنێ دەکار
کرا
«
ناو
» ە ::
بۆمبا
هاوێژەکانی عێڕاق
ئە
گەر
لەپاش
ناوی
«فڕۆکه» شەوه
هات
ئەوه سفەته:: فڕۆکەی
بۆمبا
هاوێژ
. فڕۆکه
بۆمبا
هاوێژەکان.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاوات خواستن
لە
دڵەوە
حەز
بە
جێ
بە
جێ
بوونی
کارێک، وەدەست هێنانی شتێ، پێکهاتنی مەبەستی
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاوات گەییشتن
تمـ:
ئاوات
پێکهاتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاوات گەیین
تمـ:
ئاوات
پێکهاتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاواتەوەبوون
چاوەڕێی
پێکهاتن
و
جێ
بە
جێ
بونی مەبەستێک بوون:
بە
ئاواتەوەیە
جارێک
بچن
سەری
لێ
بدەن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاودا دان
«کنـ.»
بە
تڵاندن،
زایە
کردن
،
فەوتاندن
،
لە
دەست
دەرکردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ختی بەستراوه
کن.»
به
کچێک دەگوترێ
خوازبێنی
کەری
نەبێ
. «دەچمه
سەر
سوڵتانی، چلدانەی دەگرمەوه، بەختی
خۆم
و
چاو
جوانێ،
به
تاقی
دەکەمەوه» «فولکلۆر» تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه
له
(ئاوێستا)دا
به
شێوەی
ناوی
مەفعوول «
بەخته
»
بە
مانای «بەشدراو.
بڕیار
دراو
» هاتووه و
له
زمانی
سانسکریتیدا
بە
شکڵ
(پهەکعا)
بە
مانای شتێکی
بەخشراو
له
هەندێ
شوێنی ئاوێستاشدا شکڵی «بەغه،
به
غا» ی
به
مانای «
بەش
» وەرگرتووه. «تم:
په
:
په
.، یگد،، ج 2، ل-115، و
معین
،
بورهان
، ج1، ل-239» 2- «مج.»
پەنا
، داڵداده، تێبــ.ینی:
یە
کێک
که
بیەوێ کەسێکی
دی
له
کارێک
یا
له
ڕووداوێکدا
کۆمەگی
پێ
بکا
.
یا
بەلایەکی
لێ
وەدەر
خا
.
پەنا
دەباته
بەر
بە
ختی
ئەو
کەسه. «بەختت بم.»، «
خۆم
خسته
بەختی
تۆ
و
تۆش
کەیفی خۆته» ڕستەیێکن
که
لەو
جووره کاتانەدا دەگووترێن،
جار
و باریش
پەنا
دەبرێته
بەر
بەختی کەسێکی
تر
لەلای کابرای
مەبەست
خۆشەویست
بێ
. «
خۆم
خسته
بەختی
بابت
» ئەمه
هەمووی
لەوەڕا
دێت
که
ئینسان
«
بەخت
» ی
وەکوو
هێزێکی
ئاگادار
،
بۆ
خۆی
داناوه
که
دەتوانێ
هەموو
شتێکی
بە
سەر
بێنێ،
جا
بۆ
ئەوەی
«
بەخت
» ی
خۆی
له
خۆی
نەتۆرێنێ
لەسەر
خۆی
بە
پێویست
دەزانێ
ئەگەر
یەکێک
خۆی
خسته
بە
ختییەوه،
دەبێ
ئیشەکەی
هەرچی
که
بێت
هەوڵ
بدا
بۆی
جێ
به
جێ
بکات.*
ئیقباڵ
،
تاڵع
،
تاڵه
چاره،
شانس
،
نسیب
،
نگین
. «بک.»
سعوود
..
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە کاوە خۆ
[[ به/2+ كاوهخۆ؟]]
1- «بنت.»
بە
هێواشی
.
بێ
تاڵوو
کردن
.
لەسەرەخۆ
. 2- «ست.»
حاڵی
ئادەمیزادێکی
له
کاراندا
لە
سەرەخۆ
بێ
و تاڵووکه
نەکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەجێگه هاوردن
مست. مت.»، «سن.» تم:
به
جێ
گەیاندن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدناوبوون
«مست. لا.» ناوزڕانی کەسێک
لەبەر
کرداری
خراپ
،
لە
هەر
بابەتێک
بێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدناوی
«حمس.»
به
خراپه
ناو
بانگ
دەرکردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرئاوورد کردن
[[ فر، كعر.]]
«مست. مت» 1- هەڵسەنگاندنی
دوو
یا
چەند
شتان
له
چاو
یە
کتر
لەلالنی
چەشن
و جنسیانەوه. 2-
دیاری
کردنی نرخی شتێک. «عا.»
تخمین
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەراویته
[[٤-بهر/2+ئاویته «=ئاویشتوو» ]]
«ست.»
حاڵی
مەڕ
یا
بزنێ
که
بەچکەی
به
ناوەخت
فرێ دابێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرداوی
[[ بهرد /1+2-ئاوی]]
حاڵی
زەوییەکی بەردی
زۆر
بێ.::ئەو مەزرایە
زۆر
بەرداوییه جووتی
لێ
ناگەڕێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرداوێژ
[[ بهرد/1 +ئاوێژ «ئاویشتن» ]]
(نت.) مەسافەیه،
ئەوەندەی
یەکێک
له
شوێنێکەوه بەردی بیگاتێ،
زۆرترین
له60/70
میتر
تێ ناپەڕێ::لێرەڕا تاهۆو
داره
دوو
بەرداوێژ
دەبێ
و
نابێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرماڵی له سەر ئاودەگەرێ
«کن.» پیاوی
چاک
و، موسڵمانه،
دەست
و دڵی
پاکه
،
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرهاویشتن
1- هاتنەدەری بەچکەی گیانداران و
منداڵی
ئادەمیزاد
بە
مردوویی
له
زگی دایکیان
پێش
ئەوەی
مانگ
و
ڕۆژی
خۆیان
تەواو
کردبێ.::
بەری
.::
بەری
هاویشت. تێبــ.-
ئەم
وشەیە زیاتربۆ
ئادەمیزاد
و (بەرفڕیدان)
بۆ
گیانداری
تر
بەکاردێت. *(مک.)
لەبەرچوون
. (سیم.)
لەبارچوون
.
بەرفڕێدان
. ٢- (کن.)
سوێ
بوونەوەی کەسێک
بۆ
خواردەمەنییەک
کە
یەکێکی
دی
لەبەر
جاوی
دەیخوا. کجێ
دە
تۆزێکی
بەش
بدەن
خەریکە
بەر
داوێ.
13
14
15
16
17
18
19