تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



چێو نەڕشانیان
چەوری و نەرمه
شهله، گوشت و دَنبه.
ڕۆژێ نەڕۆژێ
نوبە، یک روز در میان.
کتکە نەفتینە
گربه ی نفتی
کەس نەدار
کس ندار، نایاب، تَنسُج، تَنسوق، طُرفَه
کەس نەکردگ
فَرجود،
کەلام نەفسی
گفتار دل، نیرنود
گوێچکە نەلەقیان
باک نداشتن، پروانداشتن، نترسیدن.
یەکی بوو یەکی نەو
یکی بود یکی نبود .(شهادت و ایمان زمان جاهلیت بودە کە از وحدت بە کثرت آمدە و سپس از کثرت بە وحدت بازگشت نمودەاند.ازین قرار: ((یەکێ بوو یەکێ نەبوو)) یعنی: منشأ آفرینش یکی بود اما از یکی کاری ساختەنیست کثرت لازم است تا تا آفرینش صورت بندد.((لە خوا گەورەتر کەسێ نەبوو)) یعنی: درمیان کثرت از خدا بزرگتر کسی نبود کە بر همەمسلط و مقتدر بود. ((کۆسە مرد کەفەنی نەو)) مقسود از ((کۆسە)) آدم ابوالبشر است کە هاگام مردن کفن نداشتەزیرا ((کفن لە کاشان بوو)) یعنی : کفن اخیراً در کاشان درست میشدەو در آن زمان کاشان و..۱ وجود نداشته. ((کاشانیچ رێگە بەنان بوو)) یعنی : راهی بەکاشان نبود. ((دایان نا جێگە نەو)) : آدم را زمین گذاشتن جایی برای او نبود کەمحفوظ بماند. (( هەڵیان گرت ڕێگە نەو)) یعنی اورا برداشتند کەبەجایی ببرند . ناچار(( نیانە تاق، چاوی زاق)) یعنی: او را میان تاقچە گذاشتند چشمهڵیش زاق شد. مقصود روشن کردن قدرت خدا و عجز و انکسار بشر است کەدر آغاز هر داستانی تکرار کردەاند.
نشانەی ڕێگە
ئاسمانەی دەم
کام، نگ، آهیانە، آسمانەی دهن.
ئامانەت
سپردە، سفتە، سپنج.
ئاو زاینەدەم
آب توی دهن آمدن.
ئاو زاینەچاو
آغال، اشک توی چشم آمدن.
ئاینەبەنی
آیینەبندی، آذین بندی، آرایش بندی، آرایش، فرسب، آراستن، زیب، زیور.
ئیعتنانەکردن
باک نداشتن، پروانکردن، اندیشەنداشتن، بیم نداشتن، نترسیدن.
ئەمانەت دان
سپردن، سفتەدادن.
ئەژنەوا
شنوا، نیوشا، شنوندە، نیوشندە، تاراس، فرمانبردار
بان بانەگا
بانەناو
اَرزه، بام اَندود.
بانەوسان
بانەگا
بانه، شرمگاه، بَتَرجا.
باڵەخانەی تاوسانی
فَراور، فَراوار، فَروال، فَربال، فَرباله، فَروانه، بادگیر، فَرواله.
بردنەوه
بُردن. (ضد باختن )
برژاننەوه
برشتن، برشتەکردن، سوزاندن، (برشتن زخم مثلا.)
برژیانەوه
پخسیدن، برشتەشدن، سوختەشدن.
بزنەکێفی
پاژَن، بزکوهی، شوکا.